Niets lijkt hetzelfde

De realiteit van de eerste weken na Jezus’ hemelvaart werd gekenmerkt door extreme ervaringen: Jezus’ dood, opstanding en hemelvaart. Het ongelooflijke was gebeurd. De apostelen zagen zichzelf nu als “getuigen van de opstanding” (Handelingen 1:22) en niet langer alleen als “verkondigers van het evangelie van het koninkrijk” (Mt 10:1-7). De Handelingen van de Apostelen beschrijft wat er daarna gebeurde. Er was een “voor het kruis” en er is een “na de opstanding”. De Handelingen van de Apostelen staan op de juiste plaats, namelijk tussen de Evangeliën en de Epistels.

Plotseling was Jezus er niet meer en moesten zowel de apostelen als de gemeente omgaan met een nieuwe situatie. Dit verliep niet helemaal vlekkeloos. Vooral de verschijning van een nieuwe, 13e apostel, Paulus van Tarsus, was de aanleiding voor grote veranderingen. Hij kreeg een speciale roeping en ging op weg naar nieuwe horizonten. Paulus leerde dat de naties ontvankelijk waren voor een boodschap van genade.

Voor de 12 apostelen was het ondenkbaar dat niet-joden toegang zouden hebben tot deze messiaanse verwachting van Israël. Petrus moest moeizaam door visioenen overgehaald worden om contact te maken met een heiden. Deze Cornelius was echter niet zomaar een niet-Jood, maar hij was een proseliet, iemand die heel dicht bij het Jodendom stond. Voor Petrus was dit al een probleem waar hij speciale ervaringen mee moest opdoen om betrokken te raken bij deze Cornelius. Hij was hierin zo vooruitstrevend dat hij sterke tegenwind kreeg van de andere Joden in de gemeenschap van Jeruzalem.

De roeping van Paulus

Paulus werd door God geroepen zodat er iets nieuws kon gebeuren. Hij spreekt verschillende keren over “zijn” evangelie en vertelt over “geheimen” die hij nu zou onthullen. We moeten dit niet onderschatten, want hij had het over andere dingen dan de 12 apostelen. Paulus behandelt ook andere dingen dan Jezus in de evangeliën (zie dit bericht). Hij werd rechtstreeks door Jezus Christus onderwezen en zijn prediking spreekt niet simpelweg over dezelfde dingen die de 12 hadden geïnternaliseerd.

De 12 apostelen ontvingen een “Grote Opdracht” van Jezus, maar ze hebben die nooit uitgevoerd. Paulus gaat echter uit naar de volken, maar hij doet geen zending in de zin die Jezus aan de 12 had verteld. Paulus missioneert geen naties en leert hen niet om geboden te houden, zoals de 12 de opdracht hadden (Mt 28,19-20). Deze eerste periode was daarom erg spannend. Hier gebeurde iets nieuws!

Deze differentiatie is weinig bekend. Veel christenen denken dat het hele Nieuwe Testament over Jezus spreekt en dat daarom alles over de kerk van vandaag gaat. Dit is echter kortsluiting. Als je goed meeleest met het verhaal, zul je ontdekken dat Jezus en de 12 apostelen zich uitsluitend bezighielden met de verwachting van Israël. In deze ideeën bestond er geen kerk zoals we die vandaag de dag kennen. Dit verandert alleen als Paul wordt geroepen. Alleen hij wordt “apostel voor de volkeren” genoemd. Alleen Paulus spreekt over de kerk als het “lichaam van Christus”. De 12 veranderen echter niet van koers. Ze staan nog steeds in de verwachting van de beloften voor Israël. Alleen Paulus spreekt over directe geestelijke toegang tot God zonder de bemiddeling van het volk Israël (Ef 2:18). Dat was geestverruimend nieuw. Nu ontstond er een tweede kerk, de huidige kerk, het lichaam van Christus. Het ontwikkelde zich parallel aan de gemeente in Jeruzalem. Dit is terug te vinden in de Handelingen van de Apostelen.

Wat is de ontwikkeling in het Nieuwe Testament?

Na de hemelvaart van Jezus begon een ontwikkeling die werd gekenmerkt door veelzijdige geschillen. De volgende vragen rezen:

• Wat is er gebeurd met de verwachting van het Messiaanse Koninkrijk?
• Wat is er met Israël gebeurd?
• Hoe kunnen de naties nu plotseling geloven?
• Waarom hoefden de volken niet langer proselieten te worden?
• Moeten de niet-Joodse gelovigen niet ook de Wet van Mozes houden?
• Waarom was er een 13e apostel nodig?
• Waarom gingen de 12 apostelen nooit naar de naties?
• Leg de verschillen uit tussen de kerk in Jeruzalem en de kerken in de volken.
• Waarom onthulde Paulus “geheimen”? Spreekt hij over andere dingen dan de 12 apostelen?

Deze en andere vragen bewogen de apostelen gedurende deze eerste tijd. Het bewust waarnemen van de confrontatie helpt om het Nieuwe Testament zichzelf te laten verklaren. Het is een spannend verhaal dat je samen kunt ontdekken.

Werkbladen Handelingen der Apostelen

De “Worksheets Handelingen” zijn 5 vellen voor je eigen bijbelstudie of die van een groep. Het doel van de werkbladen is om mensen intensiever met dit boek bezig te laten zijn en zich bewust te laten worden van de veranderingen in het verhaal. Als inleiding kan het laten zien dat het Nieuwe Testament geen éénpansmaaltijd is. De apostelen hadden te maken met heel verschillende kwesties en veel antwoorden ontwikkelden zich pas na verloop van tijd.

De werkbladen bieden geen kant-en-klare antwoorden, maar nodigen je uit om zelf met de Schriften aan de slag te gaan. Het is zoiets als een eerste kennismaking met de Handelingen van de Apostelen. Als er nog meer vragen opkomen, dan zit je al midden in de actie – de Handelingen van de Apostelen beschrijft een overgangsperiode waarin alle betrokkenen essentiële vragen moesten stellen om verder te kunnen.