Er bestaat een wijdverbreid idee over de oorsprong van het kwaad. Het is een schuldgevoel dat zegt: Satan heeft het verknald! Hij is het kwaad in deze wereld. Tegelijkertijd wordt God vaak gezien als “uitsluitend goed”. Hoe kan er dan een Satan bestaan? Heeft God niet alles geschapen?

De spanning tussen het kwaad in de wereld en de zogenaamd altijd-goed God wordt weggenomen door een kunstgreep. De zogenaamde “val van Satan” is bedoeld om uit te leggen hoe de zonde de wereld is binnengekomen. De val van Satan is nu een standaard christelijke verklaring voor waar het kwaad in de wereld vandaan komt. God is niet langer de baas – Satan heeft het verknald! Er zijn nog meer ideeën over hoe dit is gebeurd.

Deze doctrine van de “val van Satan” beweert dat Satan als een onberispelijke engel werd geschapen door een God-die-alleen-goed-is en vervolgens tegen God in opstand kwam en dus zondigde. Deze ontwikkeling zou duiden op een morele val die uit een hemels wezen een duivelse Lucifer voortbracht. Dat was de eerste zonde in het universum. Satan sloop toen de tuin in en verleidde Eva en via haar Adam. Sinds de mens daar in de Hof van Eden zondigde, zijn zonde en dus kwaad deel van onze ervaring.

Zulke ideeën helpen ons om het kwaad te classificeren. De voorstellingen vertellen verhalen over hoe het gebeurd zou moeten zijn en ze geven ons een oorsprong. Misschien helpen zulke ideeën ons ook om met moeilijke ervaringen om te gaan. Vaak zijn de voorstellingen perfecte projectievlakken voor je eigen ervaringen. Het enige addertje onder het gras is dat de Bijbel nergens over deze dingen spreekt.

Deze leer is vreemd aan de Bijbel. Het wordt nergens genoemd of er wordt alleen naar verwezen.

De doctrine van een “val van Satan” heeft een specifiek doel: het is om God schoon te wassen van de oorsprong van de zonde, ook al zegt Jesaja 45:7 bijvoorbeeld dat God de schepper van het kwaad is. De val van Satan en enkele andere ideeën dienen om een wereldbeeld te creëren waarin God alleen goed is en Satan staat voor het slechte. Het is een dualistisch beeld van God, een menselijke verklaring voor de oorsprong van deze pijnlijke ervaringen. Terwijl we dualiteit in de wereld vinden, staat God daar niet boven? Heeft Hij niet alles in Zijn handen? Het is heel leerzaam om de belangrijkste passages in de Bijbel over de “oorsprong van het kwaad” eens nader te bekijken.

Wat heeft dat met mij te maken?

Als we in deze val van Satan geloven, verandert dat ons beeld van God. In deze leer is God niet langer almachtig, alziend en alwetend. Hij werd als het ware “verrast” door een opstandige engel die vervolgens muteerde in een “duivel”. De doctrine zegt dat het kwaad zijn oorsprong heeft in Satan, wat in strijd is met duidelijke bijbelse verklaringen.

God is niet langer verantwoordelijk voor het kwaad, zoals Jesaja het nog steeds formuleerde, maar Satan wel. Satan heeft ons hierin betrokken. Wat overblijft is dus een onvolledig beeld van God en een God die helaas iets uit zijn handen heeft laten glippen – de wereld en alle mensen die zich daarin bevinden. Dit heeft meteen iets met mij te maken, want: Welke God vertrouw ik? Dat is waar praten over de val van Satan bijgevolg over gaat:

Welke God hebben we?

Verdieping

• Als je nog nooit naar de doctrine over de val van Satan hebt gekeken, dan is het de moeite waard om de verschillende verslagen te bekijken. Er zijn veel bijdragen die de “val van Satan” zien als de oorsprong van het kwaad. Ik vond de meest gedetailleerde verslagen op Engelse websites, zoals hier: Het verhaal van Lucifer (Christianity.com)

–

Afbeelding:
Gustave Doré
(1832-1883)