De naam van de brief aan de Efeziërs komt van het eerste vers. Er staat vaak “in Efeze”. Deze woorden ontbreken echter in veel van de oudste manuscripten. Tegenwoordig kunnen veel dingen al online worden gecontroleerd omdat oude manuscripten zijn gedigitaliseerd. Hieronder staan twee links waar je deze interessante details zelf kunt opzoeken.
De brief aan de Efeziërs begint als volgt:
“Paulus, een apostel van Christus Jezus door de wil van God, aan de heiligen en gelovigen in Christus Jezus die in Efeze zijn.”
Ef 1,1 Elbf.
In die tijd was het gebruikelijk om eerst je eigen naam te noemen. Als je bijvoorbeeld een scroll opent, zie je eerst de afzender en hoef je niet de hele scroll te openen. Daarom begint Paulus met zijn eigen naam. Vervolgens beschrijft hij hoe hij zichzelf ziet en in welke functie hij deze brief schrijft, namelijk als “apostel van Christus Jezus door de wil van God”. Hij noemt ook de mensen tot wie hij zich richt: “de heiligen en gelovigen in Christus Jezus die in Efeze zijn”.
We zullen in een ander artikel terugkomen op de afzender en geadresseerde. Hier wil ik eerst de woorden “die in Efeze zijn” benadrukken. Deze woorden ontbreken in de oudste en meeste manuscripten. Je zou kunnen denken dat Paulus specifiek een brief schrijft aan de kerk in Efeze. Hij deed dit ook door twee persoonlijke brieven te schrijven aan Timoteüs, die al lange tijd in Efeze werkte. Hij heeft echter nooit een brief aan de Efeziërs geschreven.
Hier zijn verschillende vertalingen van de website bibleserver.com en in de Elberfelder vertaling heb ik de voetnoot benadrukt:
Geen brief aan de Efeziërs
In de voetnoot staat dat de woorden “die in Efeze zijn” niet in andere handschriften staan. Ze zijn later toegevoegd, maar maakten geen deel uit van de oorspronkelijke brief. Paulus schreef niet specifiek aan de Efeziërs, maar vermoedelijk een algemene circulaire, vergelijkbaar met een hedendaagse nieuwsbrief, waarvan hij wist dat die in verschillende kerken verspreid zou worden.
Tegenwoordig zijn veel oude manuscripten gedigitaliseerd en voor iedereen toegankelijk. Daarom zijn hier twee oudere manuscripten met korte referenties. De Codex Vaticanus laat zien dat de woorden “in Efeze” in de kantlijn zijn toegevoegd. Dit is geen correctie gebaseerd op andere oude manuscripten, want die hadden deze toevoeging niet. We kunnen aannemen dat het een opmerking uit een andere bron was die hier werd opgeschreven.
Sommige vertalingen laten daarom de woorden “die in Efeze zijn” weg. In het Concordant Nieuw Testament (KNT) staat ongeveer het volgende:
“Paulus, een apostel van Christus Jezus door de wil van God, aan alle heiligen die ook in Christus Jezus geloven.”
Ef 1:1 CNT
Dit kan tegenwoordig eenvoudig worden gevisualiseerd met behulp van digitale edities van oude manuscripten.
Codex Vaticanus
In de Codex Vaticanus staan deze woorden naast de tekstkolom, als een duidelijke latere toevoeging. De Codex Vaticanus is nu gedigitaliseerd. Je kunt dit zelf opzoeken (link hieronder, pagina 1493).
Er is ook een PDF-bestand beschikbaar in het Internet Archive:
Codex Sinaïticus
De woorden “in Efeze” ontbreken bijvoorbeeld in de Codex Sinaiticus. De gelinkte pagina gaat over de 4e kolom, waar Efeziërs bovenaan begint.
Circulaire
Deze paar opmerkingen laten zien dat de bediening van de apostel Paulus geenszins tot stilstand is gekomen sinds hij in Rome gevangen zat. Zijn brieven, zoals deze, waren bedoeld voor een breder publiek. Het is kerkleer, en wat hij in deze brief schreef ging niet over een specifieke situatie van slechts één kerk, maar was een algemeen geloofsartikel voor alle kerken.
In Kolossenzen verwijst Paulus expliciet naar zulke rondzendbrieven, die voor verschillende kerken bedoeld waren:
“Wanneer de brief door jullie gelezen is, zorg er dan voor dat hij ook gelezen wordt in de geroepen gemeente van de Laodiceanen en dat jullie ook die van Laodicea lezen.”
Kol 4:16
