Verschillende beoordelingen van Paul

Wie Paulus wat intensiever bestudeert, komt er al snel achter dat het werk en de boodschap van deze apostel heel anders worden beoordeeld.

Deze en soortgelijke dingen zijn niet alleen te vinden op de geciteerde websites, maar op bijna identieke wijze lezen we al over de oppositie tegen Paulus in het Nieuwe Testament en dit wordt tot op de dag van vandaag herhaald. Dit zou ons niet bang moeten maken, maar het heeft wel betekenis. Paulus correct begrijpen is cruciaal om het Nieuwe Testament te begrijpen. Het heeft ook alles te maken met onze roeping in de kerk van vandaag.

De meningen over Paul lopen uiteen

Het begrip van Paulus verdeelt de geesten, theologieën, doctrines, meningen en hier, in het algemeen, verdeelt het begrip van Gods handelen in deze wereld. Wat Paulus onderwees was zelfs niet erg duidelijk voor Petrus, die schrijft:

“… En beschouw het geduld van onze Heer tot zaligheid, zoals ook onze geliefde broeder Paulus u heeft geschreven naar de wijsheid die hem gegeven is, zoals ook in alle brieven wanneer hij daarin spreekt over deze dingen, waarin sommige dingen moeilijk te begrijpen zijn…”
2Pet 3:15-16

Geen wonder dus dat Paulus’ leer en getuigenis tot op de dag van vandaag verkeerd beoordeeld en verbannen worden. Zelfs in de tijd van het Nieuwe Testament was het niet gemakkelijk. De boodschap van Paulus is radicaal en verbluffend. En inderdaad, in sommige dingen is het ook heel anders dan waar Jezus en de twaalf apostelen zich op richtten. Begrijpelijkerwijs staat dit haaks op veel aannames. Het lijkt des te belangrijker dat we de speciale missie van Paulus begrijpen en dat we zijn boodschap herkennen in Gods licht.

Paulus gaf altijd gedetailleerde redenen voor zijn leer en nam in veel kwesties een standpunt in, maar dit betekende niet automatisch dat hij op begrip kon rekenen. Zelfs in de gemeenten die hij zelf stichtte was het succes niet blijvend. Aan zijn medewerker Timoteüs schrijft hij de volgende beoordeling aan het einde van zijn leven, waarschijnlijk vanuit de gevangenis in Rome:

“Dit weet je, dat allen in de provincie Asia zich van mij hebben afgekeerd, onder wie Phygellus en Hermogenes.”
2Tim 1,15

De “provincie Azië” (ruwweg het gebied van het huidige Turkije) was de belangrijkste reisbestemming van de apostel tijdens zijn leven. Hier deed hij het leeuwendeel van zijn werk. Daar wendde iedereen zich af van de apostel. Ik kan me voorstellen dat deze ontwikkeling hem enorm heeft beziggehouden.

Wie is deze Paul?

Is het belangrijk om te horen wat Paulus te zeggen heeft, of is hij gewoon een chagrijn die de leer van Jezus heeft verlaten? Wat zegt de Bijbel zelf over deze vragen?

Paulus’ brieven en bediening zijn slechts een onderdeel van het Nieuwe Testament. Meestal blijft dit deel echter onbekend, omdat Paulus’ getuigenis in een pot wordt gegooid met de rest en de verschillende boodschappen worden gebogen en gemengd totdat er een echt gemengd evangelie ontstaat. Dit is dan vlees noch vis, noch Petrus noch Jezus noch Paulus. Het is dan vaak “een beetje genade” en “een beetje wet”. Paulus zelf verbiedt zo’n gemengd evangelie:

“Ik ben verbaasd dat u zo snel van gedachten verandert van het evangelie dat u in Christus’ genade heeft geroepen, naar een ander (gr. heteron) evangelie, dat geen ander (gr. allo) waar evangelie zou zijn als er niet sommigen waren die u zouden storen en het evangelie van Christus zouden verdraaien. Maar zelfs als wij, of een boodschapper uit de hemel, u iets anders verkondigen dan wat wij u als het evangelie hebben verkondigd: Laat hem verbannen worden! Zoals we al eerder hebben gezegd, zo zeg ik nogmaals: als iemand u een ander evangelie verkondigt dan wat u van ons hebt ontvangen, laat hem dan achter slot en grendel worden gezet!
Gal 1:6-9

Het niet erkennen van de boodschap van Paulus en het herinterpreteren van zijn uitspraken, het vermengen met andere gedachten (bijv. van Petrus) leidt tot een “ander” evangelie dat niet echt “anders” is. De twee woorden die hier in het Grieks worden gebruikt wijzen op het volgende verschil:

• allo is anders, maar van dezelfde soort. Daarom zijn er “echte” maar verschillende evangeliën.
• heteron is anders, namelijk van een andere soort en daarom niet “echt”.

Er zijn verschillende evangelies, verschillende goede tijdingen, die – hoewel verschillend – van dezelfde soort zijn. Het evangelie dat Petrus verkondigt is zo’n evangelie. En het evangelie dat Paulus verkondigt maakt er ook deel van uit. Er zijn andere evangelies die in het Nieuwe Testament worden genoemd, zoals het “eeuwige (aeonische) evangelie” (Openb. 14:6).

Vergelijk dit met valse evangeliën, die van een heel ander soort zijn. Dit zijn geen echte evangelies. Paulus waarschuwt nu tegen “evangelies van een andere stijl” die zich voordoen als evangelie maar mensen niet echt bev rijden. Een gemengd evangelie is vandaag de dag meestal standaard. Het ziet er dan zo uit: Een beetje van Peter, een beetje van Paul. En dan besprenkeld met een paar vergeestelijkte uitspraken van Jezus uit de evangeliën. Een beetje wet, een beetje genade. Dit is een gemengd evangelie.

Zo’n gemengd evangelie betekent chaos, want de vermenging van wet en genade maakt niet vrij.

Een sleutel tot het begrijpen van het Nieuwe Testament

Het begrijpen van de boodschap van Paulus wordt een sleutel tot het begrijpen van het Nieuwe Testament . Dit vereist echter de moed om de bijbelschrijvers zelf aan het woord te laten en niet van meet af aan aannames te doen over de verbanden.

Als Jezus bijvoorbeeld zegt dat Hij alleen gezonden is naar de verloren schapen van het huis van Israël (Mt 15:24), dan moeten we dit geloven, net als de verklaring van Paulus dat hij een apostel voor de volken was (Rom 11:23). Zulke uitspraken verduidelijken de context. De uitspraak van Jezus verduidelijkt de tijd van de evangeliën en de taak die Jezus in die tijd had, terwijl de uitspraak van Paulus zijn eigen specifieke taak beschrijft. Deze twee dingen concurreren niet met elkaar en we hoeven ze ook niet te harmoniseren.

Wie Paulus niet begrijpt, kan de kerk en gemeente van vandaag niet begrijpen. Zonder Paulus zou de gemeente en kerk van alle volken niet bestaan. Praten over Paulus gaat niet zozeer over hem als wel over de boodschap die hij verkondigt. Het gaat over het evangelie, dat Paulus “mijn evangelie” noemt. De meeste christenen hebben er nog nooit van gehoord.

Paulus’ boodschap was niet alleen gericht aan een andere doelgroep, maar heeft ook zijn eigen kenmerken. Paulus zou niet bestaan zonder Jezus, maar zonder Paulus zou de kerk van vandaag niet bestaan. Er is een ontwikkeling in het Nieuwe Testament en het begrijpen van de taak van Paulus is een sleutel tot het begrijpen van het Nieuwe Testament.

Het evangelie van Paulus

Het klinkt voor sommigen misschien als ketterij, want is er niet alleen het “Evangelie van Jezus”? Nou, dat zou te kortzichtig zijn. Jezus zelf spreekt over het “Evangelie van het Koninkrijk” (Mt 4,23; Mt 9,35; Mc 1,14 enz.). Wat Jezus verkondigde was een Koninkrijk dat met Hem dichtbij was gekomen. Zijn verkondiging bestraft het kruis en de opstanding niet, omdat die twee dingen tot dan toe nog niet gebeurd waren. Er is dus niet slechts “één Evangelie”, maar er zijn zelfs meerdere, duidelijk verschillende Evangelies.

Een “evangelie” is in de eerste plaats een neutrale term. Het is een “goede boodschap” en er worden verschillende van zulke “goede boodschappen” genoemd in het Nieuwe Testament. Paulus ontving ook een “goede boodschap” die alleen aan hem was toevertrouwd. Hij noemt het meerdere keren “mijn evangelie” (Rom 2:16; Rom 16:25; 2 Tim 2:8). Dit evangelie wordt in detail beschreven in zijn brieven.

Paulus ging eens naar Jeruzalem om het evangelie dat hij onder de volken verkondigde toe te lichten aan de mensen die daar gerespecteerd werden:

“Toen (na veertien jaar) ging ik weer op naar Jeruzalem, deze keer met Barnabas, en nam ook Titus mee. En ik ging op na een openbaring, en stelde hun (en vooral hen die geacht werden) het evangelie voor, dat ik onder de volken predik, opdat ik daarom niet tevergeefs zou lopen of wandelen.”
Gal 2:1-2

We lezen achteraf meer over dit bezoek:

“Maar van hen die geacht werden (welke achting zij ook ooit hadden, alsof zij iets waren, doet er voor mij niet toe, want God denkt niets van iemands uiterlijke achting), deze achtbaren onderwierpen mij niets anders, maar integendeel, omdat zij beseften dat Mij is het evangelie van onbesnedenheid toevertrouwd, zoals Petrus met die van de besnijdenis (want Hij die in Petrus werkt voor het apostelschap van de besnijdenis, werkt ook in mij voor de heidenen), en Jacobus, Cefas en Johannes, die als pilaren worden beschouwd, de genade erkennende die mij is geschonken, gaven zij mij en Barnabas de rechterhand van de gemeenschap, opdat wij zouden werken voor de heidenen, maar zij voor de besnijdenis …”.
Gal 2:6-9

Twee evangeliën worden hier genoemd:

• Het evangelie van “onbesnedenheid” en
• het evangelie van “de besnijdenis”.

Paulus predikte het evangelie van de onbesnedenen onder de volkeren. Hij was juist naar Jeruzalem gegaan voor dit evangelie, zodat hij het kon presenteren aan de apostelen die daar waren gebleven. We zien aan deze benadering dat Paulus niet simpelweg hetzelfde predikte als Petrus. De focus en inhoud van zijn evangelie was anders. Daarom wilde hij het persoonlijk in Jeruzalem presenteren.

Wat anders was, was de inhoud van de Paulinische brieven. Verschillen tussen de brieven van Paulus en de andere brieven kunnen verklaard worden door de verschillende missies en doelgroepen. Paulus en Petrus hadden elk een “apart evangelie” voor een “aparte doelgroep” met een “aparte en aangepaste inhoud”.

De onthulling van geheimen

Velen beweren dat Paulus hetzelfde verhaal vertelt als Jezus en de twaalf apostelen, alleen met een iets andere focus. Dit is echter niet waar, zoals de volgende paragraaf laat zien:

“Want ik maak u bekend, broeders, dat het evangelie dat ik verkondig niet naar de mens is. Want ik heb het niet van de mens ontvangen, noch is het mij geleerd, maar het is tot mij gekomen door een openbaring van Jezus Christus.”
Gal 1:11-12

Wat Paulus ons vertelt is een speciale openbaring van Jezus Christus. Mocht Paulus hetzelfde vertellen als de twaalf apostelen, dan had hij het hen gewoon kunnen vragen. Hij ontvangt zijn boodschap echter als een speciale openbaring. Later in zijn leven schrijft Paulus:

“Daarom ben ik, Paulus, de gebondene van Christus Jezus voor u die uit de heidenen bent – want als u gehoord hebt van de toediening van de genade van God die mij voor u gegeven is, omdat aan mij door een openbaring werd het mysterie bekend gemaakt (zoals ik net in een notendop schreef, waardoor je mijn begrip van het mysterie van de Christus kunt begrijpen als je het leest, dat niet bekend gemaakt aan de zonen der mensen in andere geslachten zoals het nu is geopenbaard aan zijn heilige apostelen en profeten): In de Geest zijn zij uit de volken gemeenschappelijke lotgenoten en een gemeenschappelijk lichaam en gemeenschappelijke deelgenoten van de belofte in Christus Jezus door het evangelie, waarvan ik een dienaar ben geworden, volgens de gave van de genade van God…”.
Ef 3:1-7

Hier wordt gezegd dat de openbaring geheimen betrof. Paulus ontvangt dus niet dezelfde uitspraken als de twaalf apostelen, maar andere uitspraken, tot nu toe verborgen dingen. Paul onthult geheimen.

Het woord geheim duidt niet op duistere, onduidelijke, mysterieuze dingen. Integendeel! Paulus spreekt over mysteries om ze te onthullen. Ze worden beschreven als een geheim omdat ze in het verleden onbekend waren.

Bovendien wijkt Paulus niet af van Jezus Christus, zoals sommigen beweren, maar ontvangt hij de openbaring rechtstreeks van Jezus Christus – volgens de verklaringen. Het onderscheid zit hier: Paulus wijkt feitelijk af van wat Jezus in de evangeliën heeft verklaard. Wat de apostel verkondigde was echter een boodschap van Jezus Christus, maar pas veel later. Het verschil zit in de tijd, de doelgroep, de taak. Het was niet hetzelfde, maar het was specifiek aangepast aan zijn taak en de apostel ontving de getuigenissen van Jezus Christus.

Welke dingen nu in detail het evangelie van Paulus vormen, is hier tot nu toe niet getraceerd. Uit de genoemde passages komt echter duidelijk het volgende naar voren:

• Paulus heeft een “eigen” evangelie.
• Hij had een speciale boodschap van Christus Jezus
• Dit evangelie komt overeen met zijn speciale missie voor de naties
• Het is het “evangelie van onbesnedenheid”, in tegenstelling tot het evangelie van besnijdenis van Petrus.
• Belangrijke dingen van dit Evangelie werden alleen bekend door een directe openbaring van Jezus aan Paulus en waren zelfs voor Petrus moeilijk te begrijpen

Paulus, de apostel met een keurmerk

Aan het begin lezen we een paar tegengestelde meningen over Paulus. Er zijn nog veel meer van dit soort contrasten. Waarom zijn er deze verschillen? De volgende stelling zou getest kunnen worden: Hoe men Paulus beoordeelt hangt af van de vraag of men de speciale positie van Paulus heeft erkend.

Hoe men Paulus beoordeelt hangt af van de vraag of men de speciale positie van Paulus heeft erkend.

Te veel mensen denken nog steeds dat het Nieuwe Testament maar over één ding gaat. Mensen herkennen niet dat er een ontwikkeling heeft plaatsgevonden. Wat vandaag de dag gezien wordt als de kern van het evangelie staat in de brieven van de apostel Paulus. Als we de brieven van Paulus buiten beschouwing laten, zal het moeilijk zijn om de kerk van vandaag terug te vinden in het Nieuwe Testament. Daarom moeten we leren differentiëren.

Ondanks de verschillen die we nu hebben erkend, mogen we niet vergeten dat de apostelen, nadat ze de verschillen hadden opgehelderd, elkaar als broeders de hand schudden. Dat hebben we eerder gelezen. Paulus werd expliciet erkend door de twaalf apostelen – ondanks de verschillen. Hij kreeg als het ware een zegel van goedkeuring van Jeruzalem.

Het is dus niet alleen een kwestie van het benadrukken van verschillen. Paulus en de Twaalf zagen elkaar als complementair, juist omdat ze verschillende taken en een verschillende focus hadden. Ze hebben erkend dat Paulus voor de naties werkt zoals Petrus en de Twaalf Apostelen dat voor de Joden deden. Beide waren te danken aan Gods werk en Gods genade. Het gaat niet alleen om een andere doelgroep, maar de boodschap werd aangepast aan de doelgroepen. Dezelfde God die een eeuwenoud pad met Israël bewandelde, zou via Paulus intensief en op zijn eigen manier met de naties omgaan. Dat was nieuw.

We kunnen deze verschillen leren waarderen en begrijpen. Op deze manier differentiëren we de verklaring en laten we de verklaringen in hun eigen context. Door dit onderscheid verdwijnen veel problematische passages in het Nieuwe Testament plotseling. Het wordt ook veel gemakkelijker om de Bijbel in zijn eigen licht te lezen. Als we deze dingen onderscheiden, dan wordt het lezen van de Bijbel spannender en een verbeterde differentiatie van de boodschap geeft licht en relevantie aan ons leven.

Verdieping

• Jezus en Paulus
• Wat zijn apostelen?
• Het Koninkrijk der Hemelen