Chaos in Korinthe

Paulus schrijft over deze wijsheid in zijn eerste brief aan de gemeente in Korinthe. Er waren daar allerlei ontsporingen. Je zou deze gemeenschap als “chaotisch” kunnen classificeren. Er gingen veel dingen mis. Er waren geschillen, voor sommigen was de manier van leven gevaarlijk ontspoord, voor anderen waren er vragen over geestelijke gaven. Verschillende standpunten probeerden zich te laten gelden. Er waren overal problemen in Korinthe.

De brief van de apostel probeert hier orde in te scheppen. Daarbij moet hij terug naar de essentie. Hij moet belangrijke connecties blootleggen. Paulus moet uitleggen waarom het echt werkt, zodat de kerk weer op het goede spoor wordt gezet. Dit is wat hij schreef:

Dat ben ik toen ik naar jullie toe kwam, broeders,
komt niet met superioriteit van woord of wijsheid,
om het getuigenis van God aan jullie te verkondigen;
omdat ik besloten had het te doen,
om niets onder jullie te kennen behalve Jezus Christus,
en deze als gekruisigd.

Ja, ik kwam in zwakte,
in angst en veel beven naar jou,
en mijn woord en mijn heraldische boodschap
bestond niet uit overtuigende woorden van menselijke wijsheid,
maar in het geven van de Geest en van kracht,
opdat uw geloof niet in de wijsheid van mensen zou zijn,
maar gefundeerd zijn in de kracht van God.
1Cor 2,1-5

De gekruisigde Christus

Paulus had een spirituele zorg. Het geloof van de Korinthiërs moet gebaseerd zijn op de kracht van God. Laten we hier even over nadenken. Ons geloof – gefundeerd in de kracht van God. Zou dat genoeg vermogen zijn? Net zoals God de Allerhoogste is, zouden de Allerhoogste en Zijn macht de bron van ons vertrouwen moeten zijn. Dit is wat Paulus voor ogen had voor de Korintiërs.

Dit zou ons ook moeten aanspreken. Maar wie kan beweren dat hij zoiets bereikt door zijn eigen inspanningen? Zo’n verheven doel staat geen bijzaken toe zoals zelfingenomenheid of menselijke halve waarheden. Paulus houdt zich niet bezig met bijzaken. Daarom komt hij expliciet niet met “superioriteit van het woord of wijsheid”. Hij wil hier niemand een plezier doen. Al het onbelangrijke moet plaats maken voor wat echt belangrijk is. Het getuigenis van God heeft een centrale verklaring en die heeft betrekking op een persoon: Jezus Christus. Het getuigenis van God spreekt over Hem. Er volgt echter een nauwkeurige specificatie zodat het beeld van Jezus Christus niet verkeerd wordt gebruikt of geïnterpreteerd. Paulus verkondigde Jezus Christus als gekruisigd.

Wat voor boodschap is dat? Paulus komt in gesprek met andere mensen en predikt een gekruisigde Jezus. Dat lijkt een teken van zwakte. Deze Messias werd gedood. Het heeft echt niets te maken met wat betekenisvol is in de wereld om ons heen. Wie sterft, vertrekt, heeft niets meer te zeggen. De levenden moeten voor zichzelf opkomen. De wereld waarin we leven gaat over veel dingen, maar niet over het centraal stellen van een gekruisigde man. Het gaat volledig tegen de stroom in.

Maar Paulus plaatst deze gekruisigde mens centraal. Hij verkondigt Jezus Christus – als gekruisigd. Hij is de gezalfde, de Christus. De gekruisigde is de gezalfde. Koningen en profeten werden gezalfd. Dat de door God gezalfde werd gekruisigd is precies de kern van Paulus’ verkondiging. Het lijkt – op zijn zachtst gezegd – vreemd. Tegen de achtergrond van de chaotische kerk in Korinthe is deze radicale intrede echter bijna therapeutisch. Terwijl er in de kerk veel ophef wordt gemaakt over niets, laat Paulus ons als het ware kennismaken met de stilte van Gods wijsheid. Onder de Korinthiërs wilde Paulus maar één ding weten: Jezus Christus als gekruisigd. Dit is Gods macht en Gods wijsheid (1Cor 1,23-24).

Wijsheid onder de volwassenen

Paulus was niet bezig met de “wijsheid van mensen” maar met “Gods kracht” (1Cor 2,5). Dat is een interessante tegenstelling. Hij spreekt over macht (gr. dunamis) als het tegenovergestelde van wijsheid. Een uitspraak als “geen woorden, maar daden!” komt onvermijdelijk in je op. Het gaat over de realiteit van God die spreekt en werkt in deze wereld. Het gaat niet om loze woorden.

Gods wijsheid is altijd verankerd in Zijn werk. God heeft geen vrome verlangens. Hij zegt: Laat er licht zijn! En het licht werd (Gen 1:3). Zo werkt God. Aan Zijn zijde. Gods wijsheid, van een heel andere categorie dan onze reflecties, is altijd gebaseerd op concrete actie, of die nu plaatsvindt, in het verleden of in de toekomst. Om dit waar te nemen is echter een zekere volwassenheid vereist. Dan moeten we ruzies zoals in Korinthe (1Cor 1,11-13) achter ons laten.

Maar wijsheid spreken we onder de volwassenen,
maar niet de wijsheid van deze eon
noch van de superieuren van deze eon die ontslagen zijn.
Maar we hebben het over Gods wijsheid in een mysterie,
van de verborgene,
die God vóór de eonen heeft voorbestemd voor onze glorie.

Deze wijsheid is door geen van de superieuren van deze aeon erkend.
Want als ze die gekend hadden, zouden ze de Heer van de heerlijkheid niet gekruisigd hebben.
1Cor 2,6-8

We zien hoe Paulus hier de Korintiërs naar een nieuw niveau tilt. Terwijl de Korinthiërs verstrikt raakten in geruzie en in het hier en nu bleven met allemaal negatieve gedachten, richt Paulus hun blik op Gods werk. Gods wijsheid komt niet overeen met de wijsheid van deze aeon (dit tijdperk). Hij noemt de uitdrukking drie keer. Gods wijsheid is groter. Het beperkt zich niet tot deze tijd, maar heeft iets veelomvattenders in gedachten. Als dit waar is, moeten we beter kijken, want hier wordt iets genoemd dat vroeger geheim en verborgen was.

Gods wijsheid spreekt over iets dat God al voor ons had voorbestemd vóór de eonen. Deze uitdrukkingen maken korte metten met de gebruikelijke interpretaties van een “eindeloze eeuwigheid”. Omdat het om beperkte tijd gaat. En God heeft al vóór deze tijdperken gewerkt. Hij is niet beperkt tot deze tijdperken (vaak vertaald als “eeuwigheden”). Zelfs vóór de eonen heeft Hij dingen gepland en voorzien. Deze wereld is Zijn wereld. Sommige dingen bleven echter lang verborgen. Het was niet alleen voor ons, maar het was ook verborgen voor de zogenaamde heersers van deze wereld, voor de “superieuren van deze eon”. Of deze “superieuren” verwijzen naar wereldlijke of geestelijke machten is niet direct duidelijk. Het gaat waarschijnlijk ook over de afdruk van tijd, waarin Gods wijsheid helemaal geen zicht heeft.

Satan wordt de “god van deze eon” genoemd (2Cor 4,4). Hij is de tegenwerper, ook de diabolos of “warhoofd”. Satan heeft maar één plan: Gods plan dwarsbomen. Jezus, de Zoon van God, moest geëxecuteerd worden. Hiervoor ging Satan zelfs Judas binnen (Luk 22,3). Het lijkt erop dat hij dit deed om er zeker van te zijn dat Judas Jezus daadwerkelijk zou verraden. (Deze omstandigheid wordt met tegenzin overwogen, maar roept vragen op over de God en het lot van Judas Iskariot. Maar dat valt buiten het bestek van dit artikel). Later zou blijken hoe kortzichtig dit plan was.

Maar terug naar de brief aan de Korintiërs. Hier ging het om de wijsheid van God, die geen van de superieuren van deze aeon herkende, “want als ze die hadden gekend, zouden ze de Heer van de heerlijkheid niet hebben gekruisigd”! Dit kan alleen worden uitgelegd in het licht van de opstanding (waar Paulus in hoofdstuk 15 van dezelfde brief uitgebreid over schrijft). Satan probeerde Jezus uit te schakelen, net als de religieuze leiders van het volk. Maar als de heersers van deze wereld hadden ingezien wat in Gods wijsheid al lang geleden was gepland, zouden ze Jezus niet hebben gekruisigd. Onbewust hebben de oversten van deze wereld Gods plan uitgevoerd met de kruisiging.

Dit was Gods wijsheid in een mysterie.

Kruis en Wederopstanding

De realiteit van de kruisiging is de dood. Maar de dood wordt meer dan goedgemaakt door wederopstanding. Paulus heeft het over kruis en opstanding. In de kruisiging, volledig wereldvreemd en zonder zichtbare wijsheid, verhult God Zijn macht en daarin ligt wijsheid. In de wederopstanding en het levend gemaakt worden buiten de macht van de dood wordt Gods macht dan geopenbaard. Hierop mogen we ons geloof baseren. Het gaat niet om wijsheid van mensen, maar om de kracht van God, die zich alleen volledig kon ontvouwen door een gekruisigde Christus.