Jezus in plaats van God

Verschillende vrienden in mijn omgeving hebben onlangs gesproken over vrije kerken als een “Jezus-cultus”. Dit was altijd serieus bedoeld en geenszins neerbuigend, maar zeker zeer kritisch. Het zijn echter niet alleen vrije kerken, maar ook charismatische of piëtistische kringen die nauwelijks over God spreken, maar steeds meer over Jezus. Jezus vervangt God.

Maar, zou iemand kunnen tegenwerpen, dat is toch juist, omdat Jezus God is? Dit is een toespeling op de doctrine van de Drie-eenheid. Het maakt zulke afwijkingen mogelijk. In de Jezus-cultus wordt God vervangen door Jezus. Jezus wordt een projectiescherm voor religieuze fantasieën. Je gaat op in een fictieve Jezus-figuur. Jezus hier en Jezus daar. Ik heb zulke dingen keer op keer meegemaakt. Het is een vroom zelfbedrog dat de schijn van geloof heeft, maar nog steeds niets met de Bijbel te maken heeft. Voor mij valt dit in dezelfde categorie als de verering van Maria en heiligen in de Rooms-Katholieke Kerk.

Hiertegenover staat het bijbelse getuigenis, nuchter, bevrijdend, waarin Jezus altijd naar God, Zijn Vader, wijst, net zoals de Vader naar de Zoon wijst. Ze zijn wederzijds afhankelijk. Jezus “ging uit van God” (Joh 8:42) en zou ook weer “naar God gaan” (Joh 13:3). Jezus zelf heeft één God en Vader (2Cor 1:3, 2Cor 11:31, Ef 1:3, Ef 1:17, Kol 1:3 etc.). Als we God negeren, kennen we Jezus niet. Daarom is de verheffing van Jezus niet Schriftuurlijk.

Een gezond geloof

Wie een gezond geloof wil cultiveren, moet gewezen worden op Gods activiteit door Jezus. Zo wordt het geleefd en gepredikt in het Nieuwe Testament. Niets minder en niets meer is belangrijk.

Jezus is belangrijk, maar niemand heeft opgeroepen tot een Jezus-cultus. Eens zal elke knie zich buigen en elke tong er eer aan bewijzen dat Jezus de Heer is (Fil 2:9-11). Maar als we de naam in elke tweede zin noemen, is het redelijk om je af te vragen waarom we dat doen.

Willen we onszelf hypen in onze onzekerheid?

De naam van Jezus is geen mantra of magische formule. Ook in onze menselijke relaties zouden we elkaar op de zenuwen werken als we de naam van de ander in elke zin zouden noemen. Waarom doen we het dan in preken, getuigenissen of gebeden? Misschien werken we op Jezus’ zenuwen? Waarom doen we dit? Geeft dat meer gewicht aan ons gebed? Of willen we onszelf op de voorgrond plaatsen in onze onzekerheid? Het is makkelijker, nuchterder, meer bevrijd. Zoals hier met Paulus, die Jezus noemt, maar er geenszins verrukt over is:

“Vrede aan de broeders en liefde met trouw van God de Vader en de Heer Jezus Christus! Genade zij met allen die onze Heer Jezus Christus liefhebben in onvergankelijkheid! Amen!”
Ef 6:23-24

Let op de context van deze uitspraak van Paulus. Er is geen Jezus-cultus voor nodig om een levend geloof te cultiveren, God dankbaar te zijn en Zijn genade in Christus te accepteren.