Ooit beschouwde ik mezelf als trouw aan de Bijbel, terwijl ik ten prooi was gevallen aan christelijke ideologieën. Wat verkocht werd als “trouw aan de Bijbel” bleek herhaaldelijk christelijke ideologie te zijn. Vandaag begrijp ik dat dit kan gebeuren. Mijn weg uit de bekrompenheid van bepaalde aannames was ook de weg naar een bevrijd geloof. Mijn belangrijkste hulpmiddel was de Bijbel.
Bijbel als medicijn tegen christelijke ideologieën? Ja, dat kan. De Bijbel is niet zo bekrompen en chagrijnig als sommige christenen hun eigen begrip voorleven. In het volgende zal ik een paar dingen opnoemen die ik vandaag de dag nog steeds zie bij zelfbenoemde “Bijbelgetrouwe” christenen. Ik probeer de waarde van de Bijbel niet in twijfel te trekken. Ik ben meer geïnteresseerd in het benadrukken van een ongezonde benadering van de Bijbel, zodat we ons voortdurend kunnen verbeteren in de zin van voortdurend leren.
Wanneer wordt een bijbelse interpretatie chaotisch?
Willekeurige uitleg leidt tot een chaotische interpretatie van de Bijbel. In de regel betekent dit dat bijbelse passages worden geciteerd, maar alleen vanuit het perspectief van de eigen traditie, die men verwart met de Bijbel zelf. Twee dingen vallen in het bijzonder op:
- Geen overeenstemming met de basistekst.
- Geen overeenstemming met de context.
Een chaotische interpretatie van de Bijbel vindt plaats door tekst en context te negeren, wat vooral gekenmerkt wordt door stellige overtuigingen. Bijbelteksten worden geciteerd, maar alleen om hun eigen ideeën te verfraaien.
Voorbeeld 1
Bijbelpassages als alibi. Ik heb in zondagse preken vaak meegemaakt dat bijbelpassages af en toe “doorspekt” worden, alsof ze het verhaal rechtvaardigen en ondersteunen. De Bijbel en zijn geschiedenis zelf staan niet centraal, maar de Bijbel wordt slechts aangehaald als alibi om daardoor net te doen alsof iets in de Bijbel geleerd wordt. Themapreken worden vaak op deze manier gekarakteriseerd.
Voorbeeld 2
Circulaire interpretatie. In preken of in Bijbelstudies worden Bijbelpassages aangehaald waaruit op het eerste gezicht iets wordt beweerd. Dus je laat de Bijbel precies zeggen wat je bedoelt. Dit is geen exegese, maar eisegese; het is geen uitleg, maar inleg. Dit soort interpretatie is vooral wijdverbreid onder voorstanders van een hel. Hier lees je eerst iets in de Bijbel voordat je het voorleest. Jezus introduceerde de hel niet, maar sprak over Gehenna, wat iets heel anders betekent dan een middeleeuwse hel. Dit is niet merkbaar zolang men erop staat om eerst vast te stellen dat Jezus over de hel sprak en vervolgens de uitspraken over Gehenna uit hun context te rukken en volgens de traditie te interpreteren.
Het is niet genoeg om een bijbelse passage te citeren om iets te “bewijzen”.
Blinde vlekken in het begrip
Iedereen loopt het gevaar misleid te worden door zijn eigen ideeën. Dit creëert blinde vlekken in ons begrip van de Bijbel. Dit kan Bijbelboeken betreffen of onderwerpen die je niet begrijpt. Luther schreef bijvoorbeeld in het voorwoord van zijn boek over de Brief aan de Hebreeën dat de Brief van Jakobus een “stroherne Epistel” (strooien brief) is. Hij kon de doctrine van Paulus over rechtvaardiging in de brief aan de Romeinen niet in overeenstemming brengen met de uitspraken in de brief aan Jakobus. En Calvijn kon bijvoorbeeld niets doen met het Boek Openbaring, omdat hij er geen plaats voor had in zijn theologie.
Een ander voorbeeld: dit jaar heb ik Karl Barths Brief aan de Romeinen (II) herlezen. Als gereformeerd theoloog staat hij in een bepaalde traditie. Hij nam de brief aan de Romeinen hoofdstuk voor hoofdstuk door en gaf veel wijsheid en inzicht door. Maar ik zag een blinde vlek. Overal waar Paulus over “Israël” schreef, vertaalde Karl Barth dit onmiddellijk naar “de Kerk”. Dit is misschien wel het meest waarschijnlijke effect van de verbondstheologie, waarin de Kerk het volk Israël heeft “vervangen”. Het is alsof Karl Barth een theologische bril op had die hem ervan weerhield om gewoon “Israël” te lezen en echt na te denken over het volk Israël. Veel van de brief aan de Romeinen blijft op deze manier verborgen, zoals de discussie over de betekenis van Israël en verschillen voor de kerk van vandaag. Paulus benadrukte ook dat Israël geenszins buiten spel was gezet (Rom 11:25-27). Maar als een theologie precies dit leert, dan kenmerkt dat natuurlijk ook de kijk op delen van de Bijbel. Dit is waarschijnlijk de reden waarom Israël tegenwoordig in de meeste kerken geen onderwerp van gesprek is, hoewel het dat voor Paulus wel was.
Niemand is immuun voor dergelijke blinde vlekken. Je hiervan bewust blijven kan je beschermen tegen arrogantie.
Kenmerken van chaotische Bijbelinterpretatie
Chaotische Bijbelinterpretaties hebben bepaalde kenmerken. Ik zal hieronder een aantal van deze functies opnoemen. Ze dienen alleen als richtlijn. Vervolgens worden enkele concepten beschreven die kunnen helpen om chaotische interpretaties van de Bijbel te vermijden.
1. meer bijbelse passages zijn niet altijd beter
Ik ken veel evangelische bijbelleraren met een geweldige kennis van de Bijbel. Ik durf mezelf niet met hen te vergelijken. Sommigen hebben echter het aura van een bijbelleraar verworven en getuigen hiervan door middel van grote aantallen bijbelcitaten. Het aantal bijbelcitaten zegt echter niets over de waarheid van een doctrine.
Pro: Bijbelpassages worden meestal aangehaald als rechtvaardiging. Dit kan gewoon gebaseerd zijn op de veronderstelling dat “veel” gewoon “beter” is. Tenminste, dat kan het zijn voor de argeloze lezer die, overweldigd door de hoeveelheid bijbelse passages, concludeert dat “daarom” het wel waar moet zijn. Dat is misplaatst.
Nadelen: Is meer echt beter? Daar moet je naar kijken. Bijbelpassages waarin letterlijk staat wat er gezegd wordt, zijn zinvol. Dit is vaak niet het geval. Ik kom regelmatig teksten en video’s tegen waarin iets wordt beweerd dat helemaal niet wordt genoemd in de geciteerde teksten.
Onlangs las ik een tekst waarin iemand de hel probeerde te rechtvaardigen met bijbelse passages. Meer dan 60 bijbelse passages werden in het Nieuwe Testament genoemd. Dat zijn echt veel bijbelpassages. Je zou denken dat de hel breed wordt uitgemeten in het Nieuwe Testament, alleen al vanwege de hoeveelheid bijbelpassages. Meteen daarna werd opgemerkt dat er verschillende woorden zijn voor “hel”, maar het woord voor “Gehenna” was waarschijnlijk het meest toepasselijk. En hier is het probleem: er zijn geen 60 bijbelse passages over Gehenna in het Nieuwe Testament. Wat was hier gebeurd?
Het Griekse woord Gehenna (Grieks γέεννα) wordt slechts 12 keer genoemd in het Nieuwe Testament. Dit is overzichtelijk en de bijbelteksten kunnen goed worden gecontroleerd in hun eigen context. Hoe zit het met de andere meer dan 48 Bijbelpassages die werden genoemd? Het idee van de hel werd erin gelegd voordat het er werd uitgehaald. In het overzicht werden veel bijbelpassages genoemd die slechts een reeds bestaand beeld van de hel alleen maar konden bevestigen. Het probleem is dus niet het aantal bijbelpassages, maar hun ongedifferentieerde toepassing. Als we het bijvoorbeeld over de hel hebben, dan moeten we duidelijk maken over welk woord we het hebben, waar het woord wordt gebruikt en dan deze bijbelpassages afzonderlijk bekijken. Als je dan denkt dat veel andere passages daarmee te maken hebben, dan zou je een duidelijk verband moeten kunnen vinden tussen de eerste groep bijbelse passages over een vermeende hel en de tweede groep met gedachten die daarmee zouden samenhangen. Hier zou je moeten laten zien dat deze dingen bij elkaar horen. Als dit niet mogelijk is op basis van de context en de grondtext, is er geen bewijs van een samenhang. Naar mijn ervaring is dat typerend voor de zogenaamde doctrine van de hel.
Projecties en een willekeurige toepassing van vele bijbelpassages maken niets beter. Een doctrine ontstaat niet door vele bijbelpassages, maar door zorgvuldige en goed onderbouwde exegese vanuit de tekst, waarbij afzonderlijke termen worden verduidelijkt en niet willekeurig aan elkaar worden gekoppeld.
2. de Bijbel is geen pasklare oplossing
Het idee dat alles in de Bijbel “over hetzelfde gaat” is pure onwetendheid van de tekst. Helaas is dit idee een van de basisveronderstellingen van veel christenen. Hier kunnen we leren onderscheid te maken: de Bijbel is een verhaal in ontwikkeling en dus evolueert de boodschap. Het is allemaal voor mij om van te leren, maar niet alles spreekt over mij en ik kan het direct op mezelf of vandaag toepassen.
Pro: Sommige bijbelcommentatoren slagen erin om in alles iets positiefs en samenbindends te zien, om iets te herkennen om op voort te bouwen. Dit is prachtig en vaak nuttig voor bemoediging en opbouw (vgl. 2 Timoteüs 3:16-17).
Nadelen: Niet alles in de Bijbel is hetzelfde. In de Bijbel spreekt niet alles van hetzelfde Er zijn grote verschillen in de boodschap, doelgroepen en doelstellingen. We worden niet eens genoemd in de Bijbel en de relevantie voor vandaag vereist overweging en interpretatie. De Bijbel is ontstaan in de geschiedenis en doet verslag van een ontwikkeling. Degenen die antwoorden willen op dringende vragen zijn niet gediend met vage verklaringen. Wie specifieke vragen stelt, wil ook specifieke antwoorden. Het is daarom nuttig om bij het stellen van specifieke vragen de tekst beter te bestuderen, op verschillen te letten en deze zorgvuldig te analyseren.
Een algemeen begrip van ontwikkeling in de Bijbel is nuttig. Het is vooral nuttig als je belangrijke passages in de Bijbel kunt noemen die deze ontwikkelingsfasen kenmerken. Op deze manier kun je leren waarom je liever deze en niet die bijbelpassages voor vandaag zou moeten accepteren. Het bouwen van een ark is geen taak voor vandaag, ook al wordt de taak voor Noach in de Bijbel genoemd. Dus niet alles in de Bijbel gaat over mijn situatie, hoewel ik van alle verhalen iets kan leren.
3. ideologieën herkennen
Chaotische interpretaties van de Bijbel worden vaak gekenmerkt door ideologie. Ik bedoel niet dat ze me “vreemd” zijn en dat ik ze daarom afwijs. Ideologieën kunnen worden omschreven als “gestolde leidende principes”. Het zijn ideeën over God en de wereld en hoe ze functioneren. Dit zijn vaak ideeën die een vereenvoudiging van onze complexe wereld bieden. De complexe werkelijkheid wordt dan beperkt tot enkele onderwerpen en opvattingen die door zoveel mogelijk mensen moeten worden geloofd en te vuur en te zwaard worden verdedigd. Er zijn ideologieën voor alle gebieden van het leven. Christelijke ideologieën worden ook op deze manier gekarakteriseerd. Dit zijn vastgeroeste doctrines die vaak een ondersteunende functie krijgen binnen traditionele gemeenschappen. Als je erin zit, moet je de ideeën van de ideologie aanhangen, anders ben je niet “orthodox”. Mensen kunnen afhankelijker worden van dit soort geloofssystemen dan van God. Dan geloof je opeens “in de hel”, “in de Bijbel”, “in geestelijke gaven” en dergelijke. Je benadrukt iets dat niets te maken heeft met vertrouwen in God, maar eerder met bepaalde ideeën. Dit zijn duidelijke aanwijzingen voor ideologische invloeden.
Pro: Veel mensen verlangen naar betrouwbaarheid. Een “juiste” interpretatie van de Bijbel lijkt een vereenvoudigde weg naar gelukzaligheid. Rigide modellen zijn aantrekkelijk, vooral voor mensen die geplaagd worden door angst en onzekerheid. Dat zijn veel mensen. Wetticisme en doctrines van afbakening (hel, vernietiging, sektarische vormen van gemeenschap en dergelijke) vinden hier hun trouwste volgelingen. Als ik “juist” geloof, kan dit me helpen om andere vragen te vermijden en een schijnbare veiligheid en vrijheid van angst te bereiken. Volgens mij vervullen ideologieën functies die niet zozeer betrekking hebben op de inhoud van de ideologie als wel op het effect van deze “zekerheid” op de geest van de volgeling. Aan de oppervlakte lijkt het verlangen naar veiligheid een goede zaak. Daarom zijn sekte-achtige gemeenschappen aantrekkelijk vanwege hun bekrompenheid en zijn er veel mensen die de leer van een hel absoluut nodig hebben in hun begrip van het geloof. Nuchter gezien zou vertrouwen in God eenvoudiger en effectiever zijn, maar als dat niet beschikbaar is, bieden ideologieën en sekten een alternatief.
Contra: Levend geloof heeft niets te maken met starre modellen. Als je zekerheid wilt, zul je die niet vinden in ideologieën, maar in vertrouwen op Gods werk. Ideologieën beloven kortere wegen naar gelukzaligheid, terwijl de Bijbel de complexiteit van de wereld in concrete termen beschrijft. Het verhaal van de Bijbel, waarin er een uitweg is en een oplossing voor echte problemen, is gebaseerd op Gods werk zelf, niet op ideeën over Gods handelen. De Bijbel moedigt ons aan om op God Zelf te vertrouwen. Het gaat er niet alleen om te doen wat zogenaamd juist is. Iedereen die de nadruk legt op het laatste, maakt ook deel uit van een ideologie die vermoedelijk gekenmerkt wordt door legalisme.
Een ideologie legt de nadruk op mensen. Zij die vrij zijn van ideologieën zullen de nadruk leggen op Gods werk. Om het anders te zeggen: zij die geleerd hebben om te leven vanuit Gods genade hebben geen ideologieën meer nodig. Degenen die geen ideologieën meer nodig hebben, kunnen beginnen de Bijbel voor zichzelf te laten spreken en weer nieuwsgierig worden om te ontdekken welke nieuwe dingen ze kunnen leren.
4 Onze aannames over de tekst
Niemand denkt en gelooft in een vacuüm. We hebben ons denken gevormd voordat we de Bijbel serieus begonnen te lezen. Er zijn overal aannames. Je hiervan bewust zijn kan je helpen om meer helderheid en differentiatie te krijgen.
Pro: Het is goed om ergens mee te beginnen. Dit is de enige manier om vooruit te komen. Het is logisch dat we beginnen met waar we bekend mee zijn. We gebruiken woorden omdat we ze associëren met iets dat we kennen. Niemand kan het vermijden. Wat we aannemen hoeft echter niet per se juist te zijn. Maar wie uitgaat van wat hij begrijpt, is nuchter. Degenen die hun eigen opvattingen niet verafgoden zijn nog nuchterder.
Minpunten: Er zijn veel aannames over de Bijbel die mensen maken zonder er ooit over nagedacht te hebben. Veronderstellingen over de Bijbel kunnen een beter begrip in de weg staan. Wie de tekst serieus wil nemen, is er vaak bij gebaat om zich bewust te worden van zijn eigen aannames over de tekst. Hierdoor kun je je eigen inzicht relativeren en, indien nodig, vervangen door betere kennis.
Het is verbazingwekkend hoe vaak de Evangeliën worden geciteerd alsof deze verslagen over het heden spraken.
Voorbeeld
Het is verbazingwekkend hoe vaak de Evangeliën worden geciteerd alsof deze verslagen over het heden spraken. Onder andere de volgende vooropgezette meningen hebben hiertoe geleid:
-
- Overal waar Jezus op staat, is de kerk van vandaag binnen
Deze zienswijze negeert de taak die Jezus zelf stelt (Mt 15:24) en die door Paulus wordt bevestigd (Rom 15:8). - Oude en Nieuwe Testament
Het onderscheid tussen het “Oude Testament” en het “Nieuwe Testament” is kunstmatig. Het gaat niet om een testament, want dat wordt pas van kracht als de erflater overlijdt. Jezus sterft echter niet meer, maar is levend gemaakt, namelijk onsterfelijk (1Tim 6:16). De term “testament” is niet op zijn plaats. Dit verwijst naar het “Oude Verbond” en het “Nieuwe Verbond”, alsof de kerk (“Nieuwe Verbond”) in de plaats is gekomen van het volk Israël (“Oude Verbond”). Dit is een gevolg van de verbondstheologie. Als gevolg daarvan heeft Israël “opgehouden te bestaan” en lezen we overal in het Nieuwe Testament alleen over de kerk van vandaag. Dit is een theologische interpretatie, geen verklaring uit de tekst. Paulus schrijft bijvoorbeeld dat we Jezus niet meer kennen zoals hij leefde “in het vlees” in de tijd van de evangeliën (2 Korintiërs 5:16). We moeten ook op onze hoede zijn wanneer een Nieuw Verbond alleen wordt beloofd aan de mensen die een Oud Verbond hebben ontvangen (Jer 31:31). De huidige kerk van alle naties heeft nooit een “oud” verbond gehad. Interpretaties moeten hier rekening mee houden en het niet bagatelliseren. Maar iedereen die dit doet, werkt vanuit theologische aannames, niet vanuit de tekst. Maar als God Israël niet afwijst, waar lezen we daar dan over in het Nieuwe Testament? Als je dit ontdekt, loopt de grens niet langer tussen OT en NT, maar ergens anders. - God is altijd dezelfde en daarom spreekt alles over mij
Deze blinde aanname is een kortsluiting. God is altijd dezelfde, maar hij handelt niet altijd op dezelfde manier. De simplistische opvatting dat “alles over mij spreekt” is niet te rijmen met het Bijbelse verhaal. Hoewel alles “voor mij” is, namelijk in figuurlijke zin, spreekt niet alles direct “van mij”. Dit is een nuchtere houding die ruimte laat voor differentiatie. Ik kan van alles leren, maar God spreekt één keer tot Adam, een andere keer tot Mozes, een andere keer door de Zoon en later door apostelen. Nuchterheid gebiedt me te erkennen dat geen enkele persoon die vandaag de dag nog leeft bij naam genoemd wordt in de Bijbel. Misschien behoren we tot een groep die in de Bijbel wordt genoemd. Daarom kunnen we alleen maar interpreteren en proberen te begrijpen waar het over gaat. Toch kunnen we waardevolle dingen uit de Bijbel afleiden. - Er is maar één kerk, er is maar één evangelie
We hebben het hier over interpretatie en het begrijpen van de Bijbel. Velen gaan ervan uit dat er maar één kerk is en maar één evangelie. Dit is de basis in de meeste gemeenschappen. Geen van beide is echter waar. Het is een interpretatie. De aannames zijn kenmerkend voor veel ideeën over de kerk van vandaag en waar zij voor staat. De woorden “kerk” en “evangelie” zijn neutraal. Als je kijkt naar hoe deze termen in het Nieuwe Testament worden gebruikt, is het gemakkelijk om te herkennen dat er verschillende evangelies en kerken worden genoemd.- Jezus verkondigde bijvoorbeeld het “evangelie van het koninkrijk” (Mt 4,23), waarin het op handen zijnde messiaanse koninkrijk specifiek voor Israël het thema was. Dat was de belangrijkste last van de evangeliën. We horen pas veel later over een “evangelie van genade” (Handelingen 20:24; vgl. Efeziërs 3:1-2).
- Het woord “kerk” wordt ook genoemd in de evangeliën (Mt 16,18), waar Petrus, in overeenstemming met het evangelie van het koninkrijk, figuurlijk de sleutels van dit “koninkrijk van de hemel” moest beheren (Mt 16,19). Deze kerk betrof dus het koninkrijk van de hemel, een verwijzing naar het messiaanse koninkrijk, zoals Daniël daarover sprak (Dan 2:44; Dan 7:27). Het feit dat het woord “kerk” wordt gebruikt, betekent niet dat het verwijst naar de kerk van vandaag, waarin mensen uit alle naties deelnemen. Zelfs naar Israël in de woestijn werd verwezen als “ekklesia” (kerk) (Handelingen 7:38). Hier is een gezonde differentiatie nodig.
- Overal waar Jezus op staat, is de kerk van vandaag binnen
Al deze dingen worden gemakkelijk toegepast op de kerk van vandaag uit alle naties, maar er is geen context voor. Dit zijn aannames die over de tekst heen worden gelegd en zo aanzienlijk bijdragen aan een bepaalde interpretatie. Deze paar voorbeelden laten zien dat we de Bijbel meestal niet onpartijdig lezen. De bril die we opzetten bepaalt in grote mate wat we kunnen herkennen.
Een andere kijk op bijbelstudie
Het is een uitdaging om de Bijbel voor zichzelf te laten spreken. Iedereen heeft stille aannames over de tekst. Deze bepalen vaak wat kan worden herkend. Dit geldt natuurlijk ook voor mezelf. Zelfs ik kan en zal niet alles herkennen. Paulus benadrukt daarom het belang van gemeenschap:
“Om met alle heiligen te bevatten wat de breedte en de lengte en de diepte en de hoogte is (om ook de liefde van Christus te kennen die alle kennis te boven gaat), opdat u volkomen gemaakt wordt tot de volkomen volmaaktheid van God.”
Ef 3:18-19
Er zijn echter een aantal dingen die je zelf kunt doen:
- Vragen stellen
Je kunt bijvoorbeeld vragen hoe het verhaal zich ontwikkelt. Wat gebeurt er met Israël? Wanneer komen de natie-gelovigen aan de beurt en waarom? Hoe zit het met de vermelding van proselieten in de Evangeliën en in de Handelingen van de Apostelen? Waarom hebben de 12 apostelen onder andere de Grote Opdracht nooit uitgevoerd? Waarom werd Paulus geroepen om een “apostel voor de naties” te zijn, terwijl de 12 apostelen de naties moesten “bekeren”? Er zijn vele vragen die gesteld kunnen worden. Ondoordachte antwoorden helpen niet. Misschien kunnen we beginnen de Bijbel met nieuwe ogen te lezen door er niet in te interpreteren wat helemaal niet genoemd wordt in de betreffende context. - Let op de basistekst
Kies vertalingen die dicht bij de grondtekst staan en baseer leringen niet alleen op vertalingen. Ga indien mogelijk terug naar het Hebreeuws en Grieks. Onderzoek hoe woorden in de grondtekst door de Bijbel heen worden gebruikt. - Besteed aandacht aan de context
Elke uitspraak in de Bijbel krijgt betekenis in zijn eigen context. Stel vragen over de context, zoals wie spreekt tegen wie, wat is de directe context en wat is de grotere context.
Chaotische interpretaties vermijden
Chaos ontstaat door willekeurige verbindingen. Vermijd chaotische interpretaties door teksten te gebruiken die concrete termen gebruiken die je wilt rechtvaardigen. Als zulke bijbelpassages niet bestaan of als ze niet zeggen wat jij in gedachten hebt, dan zit je misschien op het spoor van je eigen verkeerde interpretatie. Het helpt als je ideeën of leringen terugbrengt tot bepaalde termen en ze dan toetst aan de hand van de Bijbel. Dit maakt het gemakkelijker om te herkennen wat belangrijk was voor de Bijbelschrijvers, en het is ook gemakkelijker om te communiceren.
Je kunt themapreken in de zondagse preek vermijden. Het helpt als je direct vanuit een Bijbeltekst begint. Dit is voor bezoekers van de kerkdienst ook makkelijker te begrijpen en later op te zoeken. Als je een onderwerp wilt behandelen, kun je ook bijbelpassages kiezen die dan in je eigen context worden uitgelegd voordat je je eigen onderwerp als toepassing gebruikt. Luisteraars kunnen veel meer opnemen en meenemen.
Verminder tot het maximum. Iets wordt niet beter omdat teksten, video’s of preken langer zijn. Zeg waarom het werkt.
Vermijd als kerkganger en lezer complexe voorstellingen. Slechts een paar dingen zijn ingewikkeld en wie iets goed begrijpt, kan het duidelijk, eenvoudig en rechtstreeks vanuit de Bijbel noemen. Houd er echter rekening mee dat je eigen eerdere gedachten vertrouwd zijn en daarom eenvoudig lijken, terwijl nieuwe gedachten vaak moeilijker te bevatten zijn. Soms moet je betrokken raken bij nieuwe ideeën zodat je ze kunt testen. Duidelijke tekstverwijzingen, eenvoudige basisverklaringen en aandacht voor de context en de basistekst helpen bij het herkennen van nieuwe dingen.
Eenvoudig, niet “eenvoudig
De belangrijkste boodschap van de brief aan de Romeinen culmineert in de eenvoudige uitspraak “Als God voor ons is, wie kan er dan tegen ons zijn?”. (Rom 8:31). Dat is de kwintessens van Paulus’ uitleg in de brief aan de Romeinen tot dan toe. Dit is de kern van de boodschap. God is er voor ons. Dit is eenvoudig en gemakkelijk te onthouden. De vereenvoudiging tot zo’n korte zin, waarin Gods handelen centraal staat, kenmerkt elke gezonde leer. Het is goed gefundeerd in de context, volgens de grondtekst en vereist geen eindeloze opsomming van bijbelpassages. Het leidt ook tot dankbaarheid, tot een heldere oriëntatie op de eigen gedachten en handelingen.
Het moet eenvoudig zijn, maar niet simplistisch. Er schuilt een verleiding in het simplificeren van geloofsvragen. Veel mensen willen alleen horen wat ze weten, omdat het vertrouwd is geworden. Het lijkt eenvoudig, maar het is vaak te eenvoudig. Praten over een hel, bijvoorbeeld, is eenvoudig, niet gemakkelijk. Het is eenvoudig voor het menselijke rechtvaardigheidsgevoel om zichzelf als rechtvaardig te bestempelen, maar anderen als onrechtvaardig, en hiervoor Gods goedkeuring te ontvangen. Het verhaal van een hel komt hiermee in botsing. Degenen die vasthouden aan zo’n vereenvoudiging zijn misschien niet langer in staat om iets te doen met Gods eigen gerechtigheid, zoals Paulus uitlegt in zijn brief aan de Romeinen (Romeinen 1:16-17). Gods rechtvaardigheid is echter fundamenteel voor een positieve uitkomst van de wereldgeschiedenis (Romeinen 5:18). Het is gemakkelijker om de wereld te verdelen in goed en kwaad dan om de Bijbel te raadplegen voor antwoorden. Volgens een bekende film is het verhaal van Star Wars eenvoudiger en acceptabeler dan het evangelie van Gods genade. De doctrine van de hel maakt deel uit van het Star Wars-universum.
Het verhaal van Star Wars is eenvoudiger en acceptabeler dan het evangelie van Gods genade.
Het verlangen naar een “eenvoudig” evangelie kan ontaarden in chaotische bijbelinterpretatie, omdat het verleidelijk is om teksten zonder context te citeren en het eigen verhaal naar eigen hand te zetten. Te eenvoudig is ongezond. Als je chaos wilt voorkomen, moet je de moed hebben om zowel de Bijbel als je eigen ideeën onder de loep te nemen.
