Geen ervaringen na het leven

Bijna-doodervaringen zijn gewoon dat: “bijna-dood-ervaringen”. Het zijn ervaringen van deze wereld, geen ervaringen van het hiernamaals. De ervaring van een tunnel is bijvoorbeeld ook bekend. Iedereen weet dat je “aan de andere kant” bent als je door deze tunnel loopt. Daarna is er geen weg meer terug. Dit verklaart dat je nog steeds in deze wereld bent en zeker niet “dood”.

Ervaringen zijn echt

Je moet de ervaringen van mensen nooit onderschatten. De ervaring is er. Maar hoe deze ervaringen worden geïnterpreteerd en gelabeld is iets anders. Als iemand bijvoorbeeld een bijna-doodervaring heeft die hij beschrijft als “hemel” of “hel”, dan is dat een interpretatie. De interpretatie hangt vaak af van iemands religieuze overtuiging. Mensen zoeken naar vertrouwde woorden waarmee ze de ervaring kunnen categoriseren. Dat is begrijpelijk, maar het “bewijst” niets.

Op YouTube en in boeken proberen mensen soms ideeën over de hel of de hemel te bewijzen met behulp van zulke buitengewone ervaringen. Dat is zinloos, want ten eerste zijn het ervaringen van deze wereld en ten tweede zijn het interpretaties. Dergelijke interpretaties bestaan overal ter wereld en worden plaatselijk gekleurd.

In zijn boek “Eindeloos bewustzijn” beschrijft de Nederlandse arts Pim van Lommel deze fenomenen. Hij onderzocht de beschikbare onderzoeken zorgvuldig en kwam tot de conclusie dat ongeveer 25% van alle mensen minstens één keer in hun leven een ervaring heeft die kan worden toegeschreven aan een bijna-doodervaring. Zelf had hij die ervaring niet toen hij dit boek schreef. Pas later had hij zo’n ervaring.

De ervaringen zijn echt. Veel mensen ervaren zulke dingen. Wat dit betekent is een onderwerp op zich en niet noodzakelijkerwijs wat mensen zelf beschrijven. Er zijn verschillende pogingen om deze ongewone waarnemingen te verklaren. In zijn boek hanteert Pim van Lommel een methodische aanpak en onderzoekt hij stapsgewijs verschillende wetenschappelijke verklaringen voor de ervaringen. Veel dingen kunnen worden herkend, maar niet alles kan volledig worden verklaard. Vanuit wetenschappelijk oogpunt is dit ook heel normaal. Dit betekent echter niet dat onverklaarbare dingen “daarom” van goddelijke oorsprong zijn.

De zichtbare en onzichtbare wereld

Als christenen mij schrijven, is dat vaak omdat ze niet zeker weten wat deze dingen betekenen. Wat dramatisch verteld wordt en mogelijk zelfs als video gepresenteerd wordt, lijkt voor velen authentiek en daarom “waar”. Vanuit een nuchter standpunt moet je echter ook de mogelijkheid openhouden om interpretatie als objectieve waarheid te presenteren.

Als je het in de Bijbel opzoekt en kijkt hoe je het kunt categoriseren, vind je misschien het volgende:

De schepping bestond uit zichtbare en onzichtbare dingen. Zowel het zichtbare als het onzichtbare zijn echt en maken deel uit van de schepping:

“Hij [Jezus, de Zoon van Zijn liefde. Kol 1:13] is het beeld van de onzichtbare God, de eerstgeborene vóór elke schepping.

Want in Hem is het universum geschapen:
die in de hemel en die op aarde,
het zichtbare en het onzichtbare,
of het nu tronen of heerschappijen zijn, vorstendommen of autoriteiten.
Het universum is door Hem en voor Hem geschapen en Hij staat boven alles,
en het universum bestaat samen in Hem.”
Kol 1:15-17

Hoe zit het met bijna-doodervaringen, buitenzintuiglijke waarnemingen, déjà vu, astraal reizen, reïncarnatiegedachten en meer? Dit zijn allemaal buitengewone ervaringen die normaal gesproken niet zichtbaar zijn. Iedereen die dit ervaart, heeft misschien slechts een glimp opgevangen van de onzichtbare wereld, die ook deel uitmaakt van de schepping. Ook occulte waarnemingen en speciale vermogens kunnen eenvoudigweg worden toegeschreven aan dit onzichtbare deel van de schepping. Er is geen reden om dit niet te accepteren. Maar je hoeft niet achter deze verschijnselen aan te rennen.

Onzichtbaar is niet “goddelijk” alleen omdat het speciale ervaringen zijn. Wie zich daarin verliest, alsof het de ultieme wijsheid is, verliest zich in de schepping en kent de Schepper daarom niet beter. Sommigen ontlenen hun inzichten aan een antivivine, d.w.z. satanische, oorsprong. Je kunt ook zulke dingen denken. Ik heb zelfs verschillende mensen ontmoet aan wie ik specifiek heb gevraagd waar ze hun krachten vandaan halen. Sommige dingen waren “er gewoon”, terwijl ze voor andere dingen “onzichtbare krachten en machten” moesten aanboren.

Misschien is het nuchterder om te zeggen dat mensen deze ervaringen kunnen hebben omdat ze deel uitmaken van deze wereld. Wanneer taoïsten of yogi’s dergelijke ervaringen hebben na tientallen jaren meditatie, maar bepaalde drugs onmiddellijk tot soortgelijke resultaten leiden, kun je je afvragen wat er precies aan de hand is. Is het bijzonder spiritueel om aandacht te besteden aan deze dingen, of ben je gewoon je focus op God zelf kwijtgeraakt en verdwaald in de schepping in plaats van de Schepper te zien?

Steeds weer krijg ik de indruk dat mensen onder de indruk zijn van deze ervaringen en er zelfs een andere levenshouding aan overhouden. Daar laat ik het graag bij. Het is daarom niet van spirituele of goddelijke aard wanneer dit gebeurt. Misschien heb je net iets ervaren dat je nooit voor mogelijk had gehouden, maar dat deel uitmaakt van deze wereld. Het hoeft niet “hoger”, “belangrijker” of “beter” te zijn dan wat je gewoonlijk ervaart. Het is misschien gewoon een variatie, een uitbreiding, van de waarneming.

Het belang dat aan zulke ervaringen wordt gehecht is vaak groter dan wat ze eigenlijk zijn. Maar dat heeft ook te maken met hoe we de wereld tot dan toe hebben gezien. Misschien herkenden we alleen het zichtbare in deze wereld totdat we plotseling ook het onzichtbare ervoeren. Dit hoeft ons niet te verbazen, want beide maken deel uit van de schepping waarin we staan.

Naar mijn mening kunnen occulte krachten, buitenzintuiglijke waarnemingen en vele fenomenen gemakkelijk worden toegewezen aan dit onzichtbare scheppingsdomein. Zo worden ze plotseling gedemystificeerd.

Categorisering van ervaring

Sommige mensen zijn bijzonder trots op wat ze hebben meegemaakt. Maar als ik zulke ervaringen wil categoriseren, volg ik persoonlijk graag de Bijbel. Het sluit zulke ervaringen niet uit, maar ziet ze als onderdeel van de wereld. Bijvoorbeeld hier:

” [Christus] uit de dood heeft opgewekt en Hem aan Zijn rechterhand heeft geplaatst in het midden van de hemelingen, verheven boven alle vorstendom en autoriteit, macht en heerschappij, ja boven elke naam die wordt genoemd, niet alleen in deze eon maar ook in de komende eon. Hij onderwerpt alles aan Hem, aan Zijn voeten.”
Ef 1:20-22

Paulus herkent hier veel geestelijke werkelijkheden, die hij overheden, autoriteiten, machten en heerschappijen noemt. Christus heeft echter een positie ver daarboven gekregen. Alles is aan Hem ondergeschikt.

Als ik buitengewone ervaringen wil categoriseren, denk ik aan deze verzen en begrijp ik dat Christus boven al deze onzichtbare elementen troont. Ik kan mezelf ook afvragen: waarom zou ik me druk maken om tussenstadia, alsof dit de hoogste ervaring is, als ik al gezegend ben “in Christus” (Ef 1,3), die boven alles verheven is?

Ervaringen van de doden

Dode mensen leven niet. Dit is het nuchtere besef dat in de Bijbel te vinden is. Zij die dood zijn, leven niet en een leven na de dood als een “plaats van de levende doden” wordt niet beschreven in de Bijbel. Noch op aarde (“Zombies”), noch in een fictief hiernamaals (“Kingdom of the Dead”). Het getuigenis van Lazarus, die 4 dagen lang dood was (1 dag langer dan Jezus!) is daarom indrukwekkend. We lezen hierover in Johannes 11:

“Toen Hij [Jesus] dit gezegd had, riep Hij met luide stem: “Lazarus, kom eruit!”. Toen kwam de overledene naar buiten, zijn voeten en handen in grafdoeken gewikkeld en zijn gezicht bedekt met een lijkwade. Jezus zei tegen hen: “Maak hem los en laat hem gaan!”
Johannes 11:43-44

We leren niets meer. Lazarus vertelt niets over deze vier dagen, want hij was dood. We lezen niets in de Bijbel over hem of andere opgestane personen uit de dood, volgens welke ze in een “hiernamaals” zouden zijn. Dat waren ze niet. Ze waren gewoon dood. Ze hadden geen ervaring om verslag over uit te brengen. Vandaag de dag zouden deze mensen onmiddellijk gevraagd zijn naar ervaringen in het hiernamaals. Maar dat was daar geen probleem. Het is geen onderwerp in de Bijbel. Als je dit vanuit de Bijbel wilt rechtvaardigen, moet je het eerst zorgvuldig in de Bijbel projecteren voordat je het eruit kunt lezen. Er staan geen berichten in de Bijbel over een vermeend leven na de dood en YouTube-filmpjes overtuigen me niet. Ik blijf graag nuchter en laat de uitspraken van de Bijbel in hun eigen context staan.

Bijna-doodervaringen worden zo genoemd omdat mensen ervan uitgaan dat ze gaan sterven. Dat kan een mogelijkheid zijn. Iedereen die al hersendood is, geen hartslag meer heeft en zichzelf boven de operatietafel ziet zweven en elk woord dat de artsen zeggen kan horen en deze uitspraken later door dezelfde artsen heeft laten bevestigen (ik heb zulke verslagen uit de eerste hand) heeft een heel bijzondere ervaring. Deze persoon was echter niet dood. Het was echter “dicht bij de dood” en misschien kon de situatie niet in alle opzichten medisch worden verklaard. Dat is OK. Het heeft echter geen zin om wild te speculeren over wat er is gebeurd.

Geven bijna-dood ervaringen inzicht in een leven na de dood? Nee. De troost van de Bijbel is echt, maar ligt niet in projecties op een vermeend leven na de dood. In de Bijbel worden we getroost door de opstanding, zoals bij Lazarus (Johannes 11:23-27).