Leren wat belangrijk is

“Maar dit, broeders, heb ik [als] Figuurlijke uitdrukking toegepast op mijzelf en Apollos omwille van jullie, zodat jullie van ons kunnen leren, niet [auf Dinge] voor rede vatbaar zijn, [die] verder gaan dan [wat] geschreven staat, zodat je niet opgeblazen wordt, [also k]een voor de een [Lehrer] tegen de andere [Lehrer].”
1Cor 4,6 KNT

Sta niet stil bij dingen die verder gaan dan wat er staat. Dit is Paulus’ advies aan de Korintiërs. De kerk in Korinthe moest van zijn voorbeeld leren wat belangrijk is. In de context gelezen krijgen we hier waardevolle aanwijzingen over de manier waarop we met de Bijbel en met elkaar om moeten gaan. De uitspraak past bij de situatie van de Korintiërs. Als we de situatie begrijpen waarin de kerk in Korinthe zich bevond, dan krijgt Paulus’ uitspraak ook meer gewicht en duidelijkheid.

Wat bedoelt Paulus precies met deze zin? De verklaring is geen openingszin van de brief, maar volgt in het 4e hoofdstuk. We lezen dus vanaf het begin van de brief tot daar en leren van alles over de kerk in Korinthe. In hoofdstuk 1 beschrijft de apostel de situatie in Korinthe met de volgende woorden:

“Ik spreek nu tot u, broeders, in de naam van onze Heer Jezus Christus, dat u allen hetzelfde zegt en dat er geen verdeeldheid onder u is; veeleer, wordt gelijkvormig aan dezelfde gezindheid en dezelfde mening! Leden van het gezin van Chloë hebben mij duidelijk gemaakt dat er onder u, mijn broeders, onenigheid is. Ik bedoel dit, dat ieder van jullie anders getuigt: Ik sta achter Paul! Maar ik aan Apollos! Ik naar Cephas! Maar ik aan Christus! Is de Christus dan in tweeën gesneden? Het was niet Paulus die voor jullie gekruisigd werd!”
1Cor 1,10-13

In dit gedeelte wordt het thema uiteengezet. Er waren echte problemen in Korinthe: Ruzie, verdeeldheid en sektarisme.

Sektarisme, verdeeldheid en strijd

Iedereen berijdt zijn eigen stokpaardjes in Korinthe. Dit is in tegenspraak met het Evangelie. Paulus’ prediking was juist niet in wijsheid van woorden, zodat het kruis van Christus niet inhoudsloos zou worden (1Cor 1,17). Woordwijsheid betekent letterlijk “wijsheid van het woord”. Misschien ging het hier om kennis (gnosis) of wijsheid zoals de Grieken die graag gebruikten (1Cor 1,22). Woordendrang en een focus op woorden (in plaats van de verkondiging van Christus en Hem als gekruisigd) leidt af van het evangelie.

Paul benadert het van een heel andere kant. Het gaat uit van Gods macht en Zijn actie in Christus. Alle menselijke wijsheid wordt daarmee te schande gemaakt (1Cor 1,27), want God oriënteert zich niet op menselijke wijsheid, maar alleen op Zichzelf. God werkt in Zijn plan zodat niemand zich in Zijn ogen kan beroemen (1Cor 1,29). Je zou hier kunnen zeggen: Dit is weer typisch! God is God en niemand is zoals Hij. Hij doet wat Hij wil! Verbazingwekkend, maar dit is genoeg: “Maar uit Hem zijt gij in Christus Jezus, Die ons geworden is wijsheid, en rechtvaardigheid, en heiligmaking, en verlossing; opdat het zo zij, gelijk geschreven staat: Wie zich beroemt, roeme zich op de Heer” (1Cor 1:30-31).

In hoofdstuk 2 gaat Paulus nog een stap verder. Over zichzelf zegt hij: “Toen ik naar u toe kwam, broeders, kwam ik niet met superioriteit van woord of wijsheid om u het getuigenis van God te verkondigen …” (1Cor 2,1-4). (1Cor 2,1-4). We moeten ons geloof niet baseren op de wijsheid van mensen, maar op de kracht van God (1Cor 2,5). Dat is waarschijnlijk de beste zorg die we voor elkaar kunnen hebben. Het punt hier (in Korintiërs, in onze kerken en gemeenten, in huisgroepen, in ons geloofsleven) is niet dat we bepaalde specifieke leringen, leraren, stromingen, dogma’s of opvattingen volgen. Nog belangrijker is dat we leren om ons op de Heer te beroemen en op Gods kracht te vertrouwen.

Gods wijsheid en spirituele woorden

We hebben de “Van God geest ontvangende, opdat wij zouden weten wat ons van God uit genade geschonken is, welke wij ook uitspreken, niet met woorden, gelijk de menselijke wijsheid ons leert, maar met woorden, gelijk de Geest ons leert, geestelijke dingen verklarende met gepaste geestelijke woorden”. (1Cor 2,12-13). Paulus blijft zich hier concentreren en noemt heel duidelijk steeds weer “woorden”, hier ook “passende geestelijke woorden”. Ik neem nu aan dat dit ook geldt voor Paulus’ verkondiging, zoals hij kort daarvoor zelf aangaf (1Cor 2,1).

Deze “gepaste spirituele woorden” kunnen echter niet begrepen worden door een persoon die op de ziel (het gevoel) gericht is. Ze zijn dwaasheid voor hem (1Cor 2,14). Daarom kon Paulus niet tot de Korintiërs spreken “als tot geestelijk gezinden … als tot kinderen in Christus” (1Cor 3,1). Ze waren vleselijk gezind, zoals blijkt uit hun ruzies (vergelijk 1Cor 11,12 met 1Cor 3,3-4).

Zo, nu wordt het spannend.

Paulus heeft gesproken over de grieven tot dit punt en uitgelegd hoe het heel anders zou zijn dan het evangelie. Nu komt hij praten over hoe de Korinthiërs zelf kunnen bijdragen aan de verbetering. Hij schrijft:

“Volgens de genade die mij door God gegeven is, leg ik als een wijze meestervakman het fundament, maar een ander bouwt erop. Maar laat ieder erop letten hoe hij erop bouwt”. (1Cor 3,10). Christus is het fundament. Daar bouwen we op voort. We moeten aandacht besteden aan de manier waarop we daarop voortbouwen. Dit gaat over “de aard van elk werk” (1Cor 3,13).

Aan het einde van hoofdstuk 3 waarschuwt Paulus opnieuw tegen menselijke wijsheid (1Cor 3,18-23). In hoofdstuk 4 zegt Paulus eerst dat hij de rentmeester is van de geheimenissen van God. Het gaat om het evangelie dat hij predikt. Dit evangelie spreekt van “geestelijk [Dingen] met gepast geestelijk [Worten]” (1Cor 2:13). Het gaat altijd over Gods wijsheid en Gods kracht – door Christus. Dit staat in schril contrast met het gedrag van de Korinthiërs, hun strijd, verdeeldheid en sektarisme.

Denk niet verder dan wat er staat

Tot slot komen we bij het centrale vers van deze overdenking. Het leest nu als een soort samenvatting:

“… Opdat u in ons leert niet verder te denken dan wat geschreven staat, opdat u niet opgeblazen wordt, dat wil zeggen, niemand voor de een [Lehrer] tegen de ander [Lehrer]”.
1Cor 4,6

Meerdere keren noemde de apostel de grieven in Korinthe, de ruzies en de verdeeldheid. Twee dingen staan tegenover elkaar:

1. In de kerk in Korinthe: strijd, verdeeldheid, sektarisme
2. Evangelie van Paulus: “de [geistlichen] dingen die geschreven staan”.

Specifiek voor de context van Korintiërs is het contrast tussen de menselijke wijsheid (die de Korintiërs zochten) – met al haar vleselijke gezindheid, sektarisme en strijd – en de boodschap van Christus die Paulus met passende geestelijke woorden uitlegde. “Wat geschreven staat” leert geen zelfingenomenheid, geen strijd, geen verdeeldheid. Het evangelie wijst naar God en Zijn Christus. Het heeft niets te maken met welsprekendheid of menselijke meningen. Daarom moesten de Korinthiërs van het voorbeeld van Paulus en Apollos leren hoe het evangelie kan worden beleefd in nederigheid, dienstbaarheid en vertrouwen in God alleen.

Niet rechttrekken, niet opgeblazen worden

Verdeeldheid en sektarisme kunnen alleen bestaan wanneer anderen arrogant worden beoordeeld. Daarom zegt Paulus: “Oordeelt daarom niet!” (1Cor 4,5) en “opdat u niet opblazen wordt” (1Cor 4,6). Paulus neemt dus geen deel aan de ruzies en geschillen van de kerk, noch aan haar arrogantie. Het toont alleen de juiste houding. Hij laat alle twistpunten onbeantwoord:

“Oordeel daarom niet vóór de tijd gekomen is, totdat de Heer komt, die zelfs de verborgen dingen van de duisternis aan het licht zal brengen en de overleggingen van de harten zal openbaren. Dan zal aan iedereen de lof van God worden gegeven”.
1Cor 4,5

Dus de twistpunten zullen op een dag door de Heer aan het licht gebracht worden, maar dan samen met de raad van de harten. “Dan zal de lof van God aan iedereen gegeven worden” – een verbazingwekkend positieve uitspraak voor een gemeente die gekenmerkt wordt door strijd. Paulus opent zo de rijkdom van genade ook voor het samenleven. We moeten ons hierop instellen. In het verdere verloop van het hoofdstuk beschrijft Paulus op indrukwekkende wijze hoe dit merkbaar wordt.

Bij het woord blijven

Als we eenmaal de context van de kerk in Korinthe hebben begrepen, kan de tekst nog verder als leidraad worden gebruikt. “Denk niet verder dan wat er staat” is een soort basisregel voor een gezond begrip van de Bijbel. De lezer probeert de Bijbel voor zichzelf te laten spreken en geen gedachten in de tekst te interpreteren die er niet zijn.

3 tips om de Bijbel te lezen:

1. Maak onderscheid tussen wat er in de Bijbel staat en wat uit een andere bron komt.
2. Vraag wat de tekst betekent in de context en voor de lezers van die tijd.
3. Houdt de interpretatie rekening met de basistekst?

Met slechts drie woorden als leidraad (“onderscheidingsvermogen”, “context” en “grondtekst”) kan de Bijbel efficiënt worden getoetst op zijn beweringen. Dezelfde sleutelwoorden kunnen met dezelfde methode gebruikt worden om verschillende leringen te vergelijken. Welke leer blijft het dichtst bij het woord? Wie legt de tekst het beste uit in zijn eigen context? Is er een richting, of iemand die consequent de basistekst onderzoekt en ernaar verwijst? Is er een duidelijk onderscheid in interpretatie tussen gedachten uit de Bijbel (onderbouwd) en uit andere bronnen (onderscheiden)?

De mogelijkheid hebben om te vergelijken

Dicht bij het woord blijven betekent een effectief en efficiënt middel hebben om te vergelijken. Het is gemakkelijker om gedachten, leringen en meningen te evalueren. Het ijkpunt is altijd de Bijbel. Dit is een objectieve meting omdat het een voltooid document is. De verwijzing ernaar is nog geen interpretatie, maar maakt alleen een interpretatie “op basis van de Bijbel” mogelijk. Je eigen gedachten over de Bijbel, maar ook andere doctrines, kunnen net zo goed getest worden. De procedure is altijd hetzelfde.

De spirituele levenshouding

De verwijzingen uit Korintiërs vormen een gezond uitgangspunt. Toch beantwoorden ze geen gedetailleerde vragen over lesgeven. Wat waarschijnlijk doorslaggevend is, is dat Paulus hier geen discussie over doctrines aangaat, maar op iets heel anders wijst. Het gaat niet simpelweg over goed of fout, maar over iets veel beters:

“Ik spreek dan tot u, broeders, door de naam van onze Here Jezus Christus, dat gij allen hetzelfde spreekt, en dat er geen verdeeldheid onder u is; maarwordt veeleer gelijkvormig aan dezelfde gezindheid en dezelfde mening.”
1Cor 1:10

Paulus wil dat de Korintiërs “allemaal hetzelfde zeggen” en dat er “geen verdeeldheid” is. Dit zijn waarschijnlijk twee kanten van dezelfde medaille. Hetzelfde zeggen betekent niet dat ze allemaal doctrinair op één lijn moeten zitten. Het gaat er eerder om geen verdeeldheid toe te staan. Daarom verdiept hij dit met de volgende uitspraak: “wordt liever gelijkvormig aan dezelfde gezindheid en dezelfde mening!”. Ook hier hebben we te maken met twee kanten van dezelfde medaille. “Dezelfde mening” is hetzelfde als “hetzelfde gevoel”. Met betrekking tot de kerk en de verwarrende situatie in Korinthe schrijft Paulus over de houding die we moeten aannemen. We zouden allemaal duidelijk op Christus gericht moeten zijn. Want dit is wat we allemaal moeten zeggen, en dit is de zin en mening die we allemaal moeten delen – hoe verschillend onze doctrinaire opvattingen ook mogen zijn.

Het gaat dus niet om een leerstellige uniformiteit in de gemeente, maar om een geestelijke levenshouding. We bevorderen dit als we nadenken over waar onze rijkdom vandaan komt en Wie ons onderhoudt:

“Maar uit Hem zijt gij in Christus Jezus, Die ons van God gemaakt is tot wijsheid, en rechtvaardigheid, en heiliging, en verlossing; opdat het zo zij, gelijk geschreven staat: Laat wie zich beroemt, zich beroemen op de Heer!”
1Cor 1,30-31

Suggesties voor een gesprek

• Ken je de situatie van de kerk in Korinthe – in vergelijking – uit je eigen ervaring?
• Heeft iemand je ooit “om de oren geslagen met Bijbelteksten”? Wat was dat?
• Ben je ooit verbannen omdat je niet “in de rij” dacht?
• Heb je ooit anderen veroordeeld omdat ze niet “volgens de regels” dachten?
• Beschrijf in de context van deze post wat de woorden ‘veiligheid’ en ‘erbij horen’ voor jou betekenen.
• Wat voor cultuur wil Paulus stimuleren in Korinthe?
• Wat voor soort cultuur wil je aanmoedigen in je gemeenschap?
• Wat heeft het voor zin om te proberen “niet verder te denken dan wat er staat”?