Niet alles wat glinstert, is goud

Kerken, vrije kerken, sekten, groeperingen – wie weet wat daar behulpzaam is? Niet alles wat glinstert, is goud Sommige mensen nemen de voorzorgsmaatregel om alles wat onbekend is in de grote pot van “sekten” te gooien. Dat zou een ontwijkingsstrategie zijn. Anderen accepteren kritiekloos wat er gezegd of geschreven wordt. Dit is ook een vermijdingsstrategie, namelijk het vermijden van een gedifferentieerd debat waarin ideeën worden afgewogen en getoetst op waarde.

Tussen oppervlakkig en “totaal maf” valt er nog veel te ontdekken. Hoewel ik zelf niet veel op heb met “religieus”, met deze vage term die niet verheldert en niets definieert, zijn er veel dingen die mij als mens raken. Alledaagse uitdagingen vragen om afstemming, correctie, bevrijding, verlossing en betekenis. Niet alles wat glinstert in het dagelijks leven is goud.

Spiritualiteit

Spiritualiteit is hier een verzamelnaam voor een zoektocht naar oplossingen, naar begrip, een zoektocht om de uitdagingen in het leven een betrouwbaar kader te geven. Een oppervlakkige spiritualiteit kan goed verkocht worden. Maar wat als de behoeften dieper gaan? Wat als een persoonlijke behoefte wordt geformuleerd met concrete vragen, en een oppervlakkige spiritualiteit als ontoereikend wordt erkend omdat een persoonlijke ontmoeting met een levende God ontbreekt? Vroomheid kan nuttig zijn voor veel dingen – maar soms kan het geen antwoord geven op de vragen van het leven. Dan heeft het een echte confrontatie nodig, met zichzelf, misschien ook met religie, met iemands afkomst en eerdere gedachten. Zij die dit punt bereikt hebben, kunnen gaan begrijpen wat het Evangelie van Gods genade doet, waarom het inderdaad een bevrijdende en bevrijdende boodschap is.

Pseudo-oplossingen

Soms is het ontstane vacuüm echter de perfecte voedingsbodem voor pseudo-oplossingen. Sekten en sektarische houdingen leiden hier naar de zijlijn. Maar hoe herken ik ze? Ik stel mezelf deze vraag ook als christen, ik wil met mijn eigen gedachten kritisch omgaan, net als met de gedachten van anderen.

Pseudo-oplossingen zijn niets nieuws. Jezus waarschuwde al tegen pseudo-oplossingen:

“Als dan iemand tot u zegt: Zie, hier is de Christus (Messias), of daar, geloof het niet! Want er zullen valse christussen en valse profeten verschijnen, die grote tekenen en wonderen zullen doen, om zo mogelijk zelfs de uitverkorenen te misleiden.”
Mt 24:23-24 (Schlachter 2000, vgl. Mc 13:21-22)

De taal van het Nieuwe Testament gaat over pseudochristussen en pseudoprofeten. Dit zijn niet de juiste, dit zijn de verkeerde. Zoals Jezus erover spreekt, kunnen zelfs de uitverkorenen (volgens de bijbelse taal) op een dwaalspoor gebracht worden. De Schrift waarschuwt voor:

1. Valse Christenen (gr. pseudochristos). Mt 24:23-24, Mc 13:21-22
2. Valse profeten (Gr. pseudoprofeten). Mt 7,15 Mt 24,11Apg 13,62Pet 2,1, e.a.
3. Valse apostelen (Gr. pseudoapostolos). 2Ko 11:13 (vgl. Openb. 2:2 )
4. Valse leraren (gr. pseudodidaskalos). 2Pet 2,1
5. Valse broeders (gr. pseudoadelphos). 2Co 11,26, Ga 2,4

Hier geldt de waarschuwing: we moeten oppassen voor mensen die de schijn ophouden. Ze zijn te herkennen aan het feit dat ze niet naar Christus leiden, maar alleen naar zichzelf. Ze leiden alleen naar hun eigen gebeurtenissen, naar een leer “alleen voor ingewijden”, naar een goeroe of wondergenezer, naar een supergezegende leraar of mega-evangelist, of zelfs naar een valse Christus. Daar ligt de verkeerde focus, daar ontstaan en bloeien ideologieën.

Een gezonde afstemming

Laten we nu terugkeren naar de brief aan de Efeziërs. Daar wordt het met andere woorden beschreven. Paulus verlangt daar dat we niet langer “heen en weer geslingerd worden en heen en weer gedreven worden over [werden] door elke wind van leer, door het bedrieglijke spel van mensen, door de sluwheid waarmee zij dwalen” (Ef 4:14). We moeten niet heen en weer geslingerd worden. Integendeel! Het volgende vers toont de weg uit al deze dwalingen:

“[wenn wir] maar waar zijn, moeten we alles laten groeien in liefde, naar Hem die het hoofd is, Christus”.
(Ef 4:15, KNT),

of in een andere vertaling:

” … maar, waarlijk in liefde, in alles opgroeien tot Hem die het hoofd is, de Christus.”
(Ef 4:15, Schlachter 2000).

Uit deze zin blijkt hoe Paulus een gezonde oriëntatie herkent. Het ware onderwijs leidt naar Christus, naar het kruis en de opstanding, en nergens anders naar (zie 1Cor 2:1-2). Als we waar willen zijn, dragen we liefdevol bij aan deze groei. Als het ergens anders naartoe leidt of niet liefdevol is, is het niet van de juiste bron.

Het herkennen van foute oplossingen is vaak de eerste stap naar een nieuwe vrijheid. Er is geen gebondenheid aan waardeloze dingen, maar een nieuw begin door de bevrijdende genade van God in Christus Jezus.

Verdieping en gesprek

• Lees en bespreek 1 Korintiërs 1:10-17. Waar heeft Paulus het over?
• Lees en bespreek 1 Kor 2:1-5. Waar heeft Paulus het over?
• Lees en bespreek Kolossenzen 2:6-10. Waar heeft Paulus het over?