Dit langere artikel is verdeeld in 5 delen:

1. De wereld waarin we leven
2. De dreigende verandering
3. Omgaan met de Bijbel
4. Wordt onze tijd in de Bijbel beschreven?
5. Behoefte en functie

Onze wereld is in beroering

Voordat we bij de geloofsverklaringen komen, wil ik een korte uitweiding maken. Trefwoorden van deze tijd zijn bijvoorbeeld “COVID-19” en “klimaatverandering”. Dit zijn echte uitdagingen die een wereldwijde impact hebben. Deze en andere woorden zijn slechts spijkers in de muur waaraan ideeën en fenomenen worden opgehangen. Het zijn situaties, conceptuele werelden, ontwikkelingen die niet alleen individuen maar hele samenlevingen in beweging brengen. Onze wereld is in beweging – op vele manieren. Beweging betekent ook verandering. Verandering is een uitdaging. Wie plotseling met dergelijke uitdagingen wordt geconfronteerd, moet zich opnieuw oriënteren in veranderde situaties. Slaagt het en wat doet het met me?

Laten we Corona als voorbeeld nemen. Is dat echt? Helaas ontkennen veel mensen dit. Het probleem met een pandemie is dat het grotendeels onzichtbaar blijft, tenzij je je ouders of broers en zussen, je collega’s, je baas, je buurman in de familie hebt verloren. Degenen die niet de ernstigste gevallen van corona op de intensive care verplegen, die geen opgestapelde lijken op straat zien liggen (zoals ten tijde van de pest in Europese steden), horen wel over de pandemie maar worden niet direct getroffen. Als je je uitsluitend baseert op je eigen ervaring en niet luistert naar wat anderen zeggen, zou je tot de conclusie kunnen komen dat er niets aan de hand is. De pandemie bagatelliseren alleen omdat de maatregelen werken is een denkfout, ook wel bekend als de “Gambler’s Fallacy” (Wikipedia: Gokfout). Maar, misvatting of niet, veel mensen delen deze mening. Laten we dit als een mogelijke reactie nemen.

Zoals eerder vermeld, is dit fenomeen slechts een voorbeeld in de context van dit document. Ik maak me geen zorgen over deze reactie. In dit artikel wil ik proberen een grotere context te schetsen. Zijn er mechanismen voor hoe mensen omgaan met stressvolle situaties? De ontkenning van een realiteit is er daar één van. Welke andere mechanismen zijn er?

Hoe ziet het eruit als we de cirkels mentaal iets groter tekenen? Onze wereld draait niet alleen om de pandemie. Het is op dit moment erg aanwezig, maar het is lang niet de enige uitdaging. Er zijn veel dingen in beweging. Dit bedreigt de stabiliteit, de veiligheid, het welzijn en vaak ook de huidige levenssituatie. Ik denk dat we pas aan het begin staan van een uitdagende tijd. Dat is het overdenken waard. Maar is dat het einde van de wereld? Nauwelijks. Is het de bijbelse eindtijd? Daar zullen we aan het eind aandacht aan besteden.

Complexiteit is bedreigend

De pandemie laat het levendig zien: veel mensen in het verwende West-Europa maken voor het eerst een ingrijpende gebeurtenis mee. Onzekerheid is een logisch gevolg. Plotseling lijkt de wereld uit elkaar te vallen. Dit zorgt niet alleen voor ongemak, maar ook voor afwijzing. Een andere manier van spelen is om je slachtoffer te voelen – slachtoffer van de farmaceutische industrie, van regeringen, van anderen. Ik vind dat heel begrijpelijk, ook al deel ik de beoordeling niet. Hierover dadelijk meer. Ik zie het als begrijpelijk, niet omdat het “waar” is, maar omdat er een echt gevoel achter zit.

De wereld lijkt steeds complexer te worden. De druk neemt toe, niet alleen persoonlijk maar ook in de maatschappij. Als reactie op de toenemende druk kan men proberen te ontsnappen: “Laten we weggaan van de druk en de ervaren chaos! Dit is een mogelijke strategie om met toenemende complexiteit om te gaan. Ik begrijp dat heel goed en ik vind het geweldig als iemand zich realiseert dat je actief moet zijn voor je eigen welzijn. Maar waar wil je heen als de pandemie wereldwijd woedt? Helaas is echt vliegen voor de meeste mensen geen optie. De levenssituaties, taken en verplichtingen zijn te verschillend. Sommigen willen misschien niet eens weg. Wat helpt dan?

Een andere mogelijkheid is om te proberen de complexiteit te beperken door middel van een interpretatief kader. We interpreteren zodat we gemakkelijker kunnen omgaan met complexiteit. Ieder van ons doet het elke dag. In speciale situaties, zoals we vandaag meemaken, gebeurt dit op een speciale manier. Sommige interpretaties zijn ook een ontsnapping, maar dan in gedachten. We zijn op zoek naar een beeld dat de wereld voor ons vereenvoudigt. In deze categorie zie ik de samenzweringsmythes. Ze bieden een vereenvoudigd wereldbeeld en denkpatroon, waarbij het gaat om de goeden en de slechten, waarbij de “wakkeren” lijken te weten hoe het zit. Dit is geen teken van kritisch denken, maar van kritiekloos vluchten.

Poging tot interpretatie: De angst voor complexiteit wordt naar buiten geprojecteerd door anderen de schuld te geven van de situatie. Dit doet geen recht aan de complexiteit, maar in de vereenvoudiging schuilt de aantrekkingskracht. Het lijkt niet uit te maken of de aannames correct zijn. Het subjectieve effect is symptoombestrijding. Dit helpt. Het is een methode om met de complexe werkelijkheid om te gaan. Het is een angst-vermijdingsstrategie. Daar is op zich niets mis mee (!), maar het blijft symptoombestrijding. Van deze richting kan geen oplossing voor echte uitdagingen worden verwacht.

Je kunt proberen de dreigende complexiteit te beheersen door de symptomen te bestrijden. De oorzaken blijven echter onaangeroerd. Of om het anders te zeggen: de werkelijkheid kan niet zomaar omgebogen worden. Als we de complexiteit en uitdagingen van onze tijd willen oplossen, moeten we kijken, niet wegkijken.

Omgaan met complexiteit

Iedereen ziet de wereld met zijn eigen ogen. Sommigen laten zich vaccineren, houden zich aan de maatregelen zodat ze zo snel mogelijk effect hebben en we terugkeren naar de normale situatie. Men doet het “menselijk mogelijke” om een einde te maken aan het spoken. Het is niet gemakkelijk, maar vereist een voortdurende aanpassing van aannames.

Anderen zijn erg onzeker over juist deze voortdurende aanpassing door de huidige ontwikkelingen en reageren liever met afwijzing. Een algemeen onbehagen en wantrouwen vindt nu een dankbare projectie in samenzweringsmythes. Alternatieve feiten zijn erg populair bij onzekere mensen.

Ik ben ervan overtuigd dat deze alternatieve feiten voor sommigen een belangrijk doel dienen. Het gaat niet om de waarheid en feiten helpen niet. De alternatieve feiten worden geloofd, niet omdat ze waar zijn, maar omdat ze een functie vervullen. De desinformatie valt in de smaak omdat het overeenkomt met een onzekere levenshouding en dit gevoel bevestigt.

Ondanks alle voors en tegens wil ik het volgende zeggen: De onzekerheid is echt. Daar kunnen we het over eens zijn, ook al verschillen de interpretaties nog steeds. Het lijkt me belangrijk om te erkennen dat de verwijzing naar onzekerheid neutraal is. Iedereen voelt onzekerheid. Hoe we ermee omgaan is echter anders. Dit is een gelaagde weergave van onze complexe wereld:

“Ook wij leven in een interregnum. De naoorlogse liberale orde brokkelt af. Het heeft gezorgd voor stabiele politieke omstandigheden en ongekende welvaart in grote delen van de wereld. Hun belofte was: elke generatie zal beter af zijn dan de vorige.

Vandaag de dag is dit optimisme niet alleen verdampt, het is veranderd in het tegenovergestelde: ontgoocheling kenmerkt de tijdgeest. En van ontgoocheling – want de belofte van de ‘trente glorioses’ resoneert nog steeds in veel hoofden – is het maar een kleine stap naar verontwaardiging.

We staan voor een groot aantal ontmoedigende uitdagingen. Van geopolitieke onzekerheid in sommige delen van de wereld tot de klimaatcrisis. Van vluchtelingenstromen tot assertieve machtsgrepen van autoritaire regimes tot een pandemie van ‘nepnieuws’.”

Alain Berset, Toespraak: “De valse kracht van monsters”.

Deze toespraak heeft een brede impact. Het gaat niet alleen over onszelf, zelfs niet over ons land, maar over ontwikkelingen die wereldwijd plaatsvinden. Onzekerheid hoort bij deze tijd en niemand leeft op een eiland. De vraag is hoe we er in het dagelijks leven mee omgaan. Zijn we ons bewust van wat we kunnen doen en herkennen we de mechanismen die we gebruiken om ons tegen verandering te verzetten?

Onzekerheid veroorzaakt stress. Stress is echt. Stress vermijden is een menselijke behoefte. Kennen we onze eigen stressfactoren? We kunnen denken aan onze persoonlijke behoefte aan veiligheid, onze eerdere levenservaring, ons temperament. We gaan verschillend om met verandering. Ik ben zelf dol op verandering. Dat inspireert me. Voor anderen is verandering eerder een stressfactor. Dit zijn waardevrije observaties van verschil.

Ogen dicht en door, of liever ogen open en door?

Maar wat als verandering onvermijdelijk is? Jezelf afsluiten voor verandering is op de lange termijn geen oplossing. Ik vraag me af hoe ik het beste te werk kan gaan: “sluit je ogen en sla je er doorheen” of liever “open je ogen en sla je er doorheen”?

Een nieuwe wereldorde?

Het verbaast me niets dat er regelmatig samenzweringsmythes de ronde doen over een “Nieuwe Wereldorde”. Ik zie het vooral als een projectie van onzekerheid. Men voelt de veranderingen in deze wereld en zoekt naar “schuldigen” voor de veranderingen, die dan dienen als een “projectievlak” van diffuse angsten. Denk maar aan Bill Gates, George Soros, Big Pharma, de Illuminati, de vermeende gevaren van G5 en andere projectieschermen. Hier wordt de angst naar buiten geprojecteerd, weg van jezelf. Samenzweringsmythes zijn afleidingsmanoeuvres. Maar het lijkt te helpen als velen hun krachten bundelen. Zoals Jürg Halter het treffend zegt:

“In Bern worden we er wekelijks aan herinnerd dat we niet in een dictatuur leven, maar in een demonstratie.”
Jürg Halter, op Facebook (24.10.2021)

Het idee van een nieuwe wereldorde is niet nieuw. De focus op de gevaren van een nieuwe wereldorde is opvallend. De onderwerping van de mensheid zal het doel zijn. Christenen geven graag lezingen over ideeën uit het boek Openbaring. Een wereldregering, een wereldmunt en een wereldreligie (Openb. 13:1-18) zijn de geheime doelen die illustere groeperingen voor de wereld in gedachten hebben. Angst wordt aangewakkerd.

Je zou hier tientallen websites kunnen opnoemen die dergelijke ideeën verspreiden. Daaronder zijn typische sites voor het verspreiden van samenzweringsmythes, maar ook een verrassend aantal christelijke sites. Niet zelden lees ik over christenen die sympathiseren met samenzweringsmythes en die gedachten vervolgens spinnen in apocalyptische scenario’s van de Bijbel. Ik merk dit op en vraag me af of dezelfde mechanismen aan het werk zijn?

Christelijke fantasieën over de eindtijd

Deze tussentitel is provocerend. Maar het wil ook iets schetsen, namelijk de beoordeling dat sommige ideeën over de eindtijd meer overeenkomen met fantasieën dan met de werkelijkheid. De mechanismen lijken me dezelfde als die ik eerder noemde. Mijn voorzichtige hypothese: De gevreesde “Nieuwe Wereldorde” is vooral een angst om de “huidige wereldorde” te verliezen en een uiting van een onzekerheid die religieus overgespeeld wordt.

Waar wordt dit zichtbaar? Nou, op het moment dat je huidige gebeurtenissen probeert te koppelen aan bijbelse profetie. Ik ben hier meer dan kritisch. In de afgelopen 40 jaar heb ik dit keer op keer gezien, gelezen, gehoord in Bijbelstudies en horen prediken vanaf de kansel: “De tekenen zijn er allemaal, de profetieën worden vandaag vervuld”. Maar: geen van deze beweringen is uitgekomen. Nuchterheid dwingt me om dergelijke speculaties af te doen als speculatief.

Aan de positieve kant wil ik hier opmerken dat ik de link naar de Bijbel begrijpelijk vind. Ik doe dat zelf ook. Ik doe het echter anders dan in veel eindtijdfantasieën. Je kunt en moet je afvragen hoe we de Bijbel kunnen lezen in het licht van de huidige ontwikkelingen. Dit betekent echter niet dat we de huidige tijd per se terugvinden in de Bijbel. Er zijn hier verschillende standpunten. Als je hierover een interessante podcast wilt beluisteren, kun je die vinden op RefLab: “Ik geloof niet dat we in de eindtijd leven!

Wat mij negatief opvalt, is de poging om de huidige tijd terug te vinden in de Bijbel en specifiek af te schilderen als de eindtijd. Daar kan ik begrip voor opbrengen, maar ik denk niet dat we recht doen aan de Bijbel zelf. Als christen heb ik een vertrouwen in God dat gevoed wordt door de boodschap van de Bijbel. Ik heb een diep vertrouwen in de nuchtere uitspraken van de Bijbel. Maar ik houd er ook rekening mee dat, hoewel alles voor mij geschreven is, het niet allemaal over mij gaat. Zelfs als er op dit moment “niets” gebeurt, vertrouw ik op Gods nabijheid en werk. Deze worden niet alleen reëel door een dreigende ramp.

Niet elke tijd wordt in de Bijbel beschreven.

• Dit is inclusief de meer dan 400 jaar dat het volk Israël in Egypte was. Rapporten komen alleen van het begin en einde van deze periode.
• Er liggen ook enkele eeuwen stilte tussen het laatste boek van het Oude Testament en het eerste boek van het Nieuwe Testament.
• Sinds het sluiten van de boeken van het Nieuwe Testament is het ook vrij stil geweest.

Realistisch: God spreekt niet elke keer rechtstreeks en er wordt niet elke keer over iets geschreven.

Zinvol

De volgende stap in het omgaan met complexiteit is het begrijpen ervan. De Bijbel verklaart dat ons leven een doel heeft, dat we geen toevallige producten zijn van een explosie in het verleden, maar hier leven gewild door God (Ef 1:4). Zinvol zijn is niet vroom. Zinvol is zinvol. Het lijkt meer dan logisch dat je als Christen de Bijbel probeert te volgen om te zien of deze tijd niet “op een onbekende manier” ook Gods tijd is en hoe je dat kunt bepalen.

Als je aanwijzingen in de Bijbel vindt, helpen ze je niet alleen om de huidige wereld te begrijpen, maar kunnen ze je ook bemoediging geven en een duidelijk beeld van de toekomst. Natuurlijk zijn zulke ideeën nuttig – als ze juist zijn. Helaas leert de ervaring dat dit niet het geval is.

Je kunt bijvoorbeeld denken aan de eindtijdfantasieën van Jehovah’s Getuigen, de data die genoemd worden voor het einde van de wereld, die niet zijn uitgekomen en ofwel werden vergeestelijkt of opnieuw werden uitgesteld naar de toekomst. Denk ook aan de valse beweringen van Hal Lindsey in de jaren ’80, die berekende dat we ons in de eindtijd bevinden (zie twee beoordelingen door Samuele Bacchiocchi, Andrews University: Deel 1, Deel 2). Dan zijn er nog “verborgen” waarheden die bijvoorbeeld uit getallen of uit de Psalmen kunnen worden afgeleid. Geen van deze dingen is bevestigd.

Een blik op de geschiedenis van voorspellingen maakt voorzichtig. Het is niet alleen gemakkelijk om te zien dat zulke voorspellingen niet zijn uitgekomen, maar het laat ook zien dat sommige benaderingen om naar de Bijbel te kijken een potentieel potentieel voor verleiding in zich dragen. Dit is wat er gebeurt als er wordt gedaan alsof er geen beveiliging is. Het zijn projecties, vaak goed bedoeld maar zonder basis.

Een interpretatie mag niet worden gelijkgesteld aan de Bijbel

Hoe ontstaan ideeën over de eindtijd? Door interpretatie. Het gebrek aan onderscheid tussen de Bijbel en Bijbelse interpretatie is problematisch. De Bijbel kan nooit iets anders zijn dan de Bijbel zelf. Het is niet afhankelijk van mijn interpretatie. Het is een tekstuele getuigenis. Mijn interpretatie van de Bijbel kan nooit iets anders zijn dan mijn persoonlijke interpretatie – met alle beperkingen die aan mijzelf verbonden zijn. Mijn interpretatie is tijdgebonden en aan mij gebonden. Zij die een bepaalde doctrine of presentatie als de uiteindelijke waarheid neerzetten, ongeacht de intentie, vervagen de grens tussen tekst en interpretatie. Dit is niet alleen respectloos tegenover de tekst, maar ook absurd in zijn bewering. Hier kun je gemakkelijk de projecties zien die plaatsvinden.

Het verlangen naar zekerheid in een onzekere wereld kan gevoed worden door speculatieve ideeën. Als deze ideeën nauw verbonden zijn met de bijbelse tekst, krijgen ze een aura van waarheid, waardoor het effect nog sterker lijkt. Het gaat dus niet om geloven, maar om voelen, om niet alleen verlangen naar Gods nabijheid, maar die ook al herkennen in de wereld. Het komt overeen met een diep verlangen naar betekenis en om in Gods aanwezigheid te leven. En ja, ook ik wil in Gods aanwezigheid leven. Dit is echter niet afhankelijk van eindtijdfantasieën en maakt het ook niet concreter.

Wanneer ik mijn behoefte aan zingeving erken, ben ik daardoor vrijer om mijn motieven te onderzoeken wanneer ik me tot iets aangetrokken voel. Ik zal niet blindelings vallen voor de conclusies van mensen, maar kan leren om te onderzoeken wat essentieel is (Fil 1:9-11). Zo’n houding is nodig als we te maken hebben met eindtijdteksten en eindtijdfantasieën.

Waar komen de eindtijdprofetieën vandaan?

Als je in de Bijbel op zoek gaat naar eindtijdscenario’s, kom je uit bij de profeten uit Israël, de evangeliën en de Openbaring aan Johannes. Buiten deze geschriften zijn er referenties, maar niet zo beknopt als in de eerder genoemde boeken. Zonder uitzondering bewegen we ons hier niet in een “christelijke” omgeving, maar in een “joodse”. De profeten spraken over de toekomst van Israël. Jezus had een opdracht voor Israël in de evangeliën (Mt 15:28; Rom 15:8), aan Johannes was het evangelie van de besnijdenis toevertrouwd (Gal 2:7-9).

Wat ik bedoel is deze vraag: staan wij, als gemeente van alle volken, daar in het middelpunt? Spreken deze boeken over onze tijd? Uit de bovengenoemde citaten kan al worden afgeleid dat het duidelijk over Israël gaat. We zijn niet centraal gelegen. Deze boeken spreken niet over onze tijd. Met betrekking tot een profetische interpretatie van verschillende uitspraken is dit een belangrijk inzicht. De context die in deze boeken wordt beschreven is anders dan vandaag.

Israël en de naties

Waar kunnen we de differentiatie nu plaatsen? We moeten het voorzichtig doen, zodat we het kind niet met het badwater weggooien. Het is nuttig om naar de ontwikkeling in de Bijbel te kijken. Dit gaat vaak over Israël aan de ene kant en de andere volken aan de andere kant.

Er was een tijd dat God Israël uit alle volken koos en een pad met dit volk bewandelde.

“En nu, indien gij gewillig naar mijn stem zult horen, en mijn verbond zult houden, zo zult gij mijn bezit zijn uit alle volken; want de ganse aarde is de Mijne. En gij zult Mij tot een koninkrijk van priesters en een heilige natie zijn. Dit zijn de woorden die u tot de zonen van Israël zult spreken.”
Ex 19:5-6

Israël wordt gezien als een koninkrijk van priesters en een heilige, afgezonderde natie. Dit is natuurlijk met één doel voor ogen: door Israël zal de rest van de volken gezegend worden. Deze roeping en dit vooruitzicht lopen als een rode draad door het Oude en Nieuwe Testament. De naties hebben op dit moment geen speciale roeping:

“Hij [Gott] liet alle volken hun eigen weg gaan in de voorbije generaties.”
Handelingen 14:16

De aandacht ging dus uit naar Israël, terwijl de naties voorlopig geen speciale aandacht kregen. Dit verandert niet in de Evangeliën, maar daarna, met Paulus. Er gebeurt iets nieuws met Paul. Hij is de enige apostel die spreekt over het “lichaam van Christus”, een kerk van alle volken, zonder priesterlijke bemiddeling door Israël. Terwijl in de Tenach Israël en hele volken werden genoemd, gaat het bij Paulus om individuen uit alle volken. Nadat de 12 apostelen in Jeruzalem waren en bleven wachten op de vervulling van messiaanse profetieën, werd Paulus geroepen als 13e apostel. Hij kreeg een nieuwe taak. Dit gebeurde in een tijd waarin mensen zich afvroegen wat er met Israël zou gebeuren. Welnu, de weg van Israël lijkt te zijn onderbroken. Maar dat was een geheim. Paulus beschrijft het als volgt:

“Want Ik laat u, mijn broeders, dit geheimenis niet onbekend (opdat gij niet voor uw eigen voorzichtigheid wordt gehouden): De verharding is ten dele aan Israël geschied, totdat de voleinding der volken komt. En dan zal Israël als geheel gered worden, zoals geschreven staat: “De redder zal uit Sion komen, Hij zal de ongerechtigheid van Jakob afwenden. En dit is Mijn verbond met hen wanneer Ik hun zonden wegneem.”
Rom 11:25-27

Vroeger lag de focus op Israël, maar nu op de naties. We hoeven niet aan hele volkeren te denken, maar aan individuen uit alle volkeren die Gods genade aanvaarden. Dat is een echte verandering. Geen wonder dat Paulus deze dingen gedetailleerd uitlegt in Romeinen 9-11. Het is iets nieuws. Het is een mysterie, zoals hij in de laatste paragraaf zegt.

Het geheim is echter geen eenmalige verandering, maar het is als een tussenliggende tijd. Israël’s verharding, zoals hij het noemt, is voor een beperkte tijd. Want het is “totdatdevoleinding der volken binnenkomt”. Dit zou een einde maken aan de huidige tijd van de naties en Israël zou door God zelf hersteld worden. Want ook Israël heeft nog een toekomst.

We leven nu echter in een tijd die we vroeger niet kenden. Het is niet terug te vinden in het Oude Testament of in de Evangeliën. Waarom is dit belangrijk? Laten we eens kijken waar de profetieën een plaats hebben. Verrassend genoeg hebben deze profetieën niets te maken met vandaag. De tijd waarin we leven was een “mysterie”. De typische eindtijdprofetieën hebben te maken met de verwachting van Israël, meer specifiek de tijd waarin Israël hersteld zal worden en haar functie als priesterlijke natie weer op zich zal nemen.

De vestiging van het Messiaanse Koninkrijk

Eindtijdscenario’s gaan meestal over de vestiging van het messiaanse koninkrijk. Als de discipelen Jezus vragen: “Vertel ons, wanneer zal dit zijn en wat is het teken van Uw aanwezigheid en de afsluiting van de Aeon?” (Mt 24:3), dan antwoordt Jezus hierop in Mattheüs 24 en Mattheüs 25. Hij beschrijft in detail de tijd aan het einde van deze aeon en de overgang naar de volgende, de Messiaanse tijd. Het boek Openbaring beschrijft dit ook en sluit aan bij de profeten en ook bij de toespraak van Jezus. Het gaat over een verandering in de tijd, over de vestiging van Gods heerschappij op aarde. Dat was de verwachting en dat is waar de typische eindtijdbeelden op wijzen.

Volgens Paulus leven we echter in een tussenperiode. De huidige congregatie ontstaat in deze tussenperiode. Vóór ons was het Israël, na ons zal het Israël zijn. Maar nu is er de gemeente uit alle volken. Het is alsof God met Israël pauzeerde om tussendoor de kerk van vandaag te roepen.

Ik noem deze dingen zodat we onze positie beter begrijpen. Veel ideeën over de eindtijd zijn uitsluitend gebaseerd op profetieën over de vestiging van het Messiaanse Koninkrijk. Deze zijn echter niet van belang voor ons. Wij leven in een andere tijd, terwijl Israël een time-out heeft. We kunnen de teksten niet zomaar op vandaag toepassen. Eerst moeten we de dingen een beetje verduidelijken.

Wanneer tijden elkaar raken

De belangrijke vraag is: Hoewel we niet direct in de tijd van de profetie leven, kunnen we deze komende tijd aan de horizon zien? Want: Logischerwijs zal de tijd van vandaag op een bepaald moment in contact komen met de toekomstige tijd. Zijn we er dichtbij? Kunnen we de ontwikkeling in de verte zien en wat betekent dat voor ons?

Natuurlijk doen we er goed aan om de ontwikkeling in de Bijbel te kennen. Maar eerst moeten we de uitdrukking van onze huidige tijd begrijpen. De huidige tijd wordt gekenmerkt door genade (Ef 3:1-3) en door geloof, niet door waarneming (2Kor 5:7). Verwachting staat centraal:

“Want wij weten dat de hele schepping tot nu toe met ons kreunt en worstelt. Maar niet alleen zij, maar ook wijzelf, die de eerstelingen van de Geest hebben, zuchten in onszelf, in afwachting van de staat van het zoonschap, de bevrijding van ons lichaam. Want het was op deze verwachting dat we gered werden. Maar een vooruitblik is geen verwachting; want wat iemand ziet – verwacht hij dat nog steeds? Maar als we verwachten wat we niet zien, wachten we er met volharding op.”
Rom 8:22-25

De essentie van onze tijd is niet de profetische vervulling, niet het voelen en zien, maar de verwachting die eraan voorafgaat. Wij geloven niet vanwege apocalyptische “speciale effecten”, maar vanwege de realiteit van de ontmoeting met de levende God in wie we vertrouwen en wiens toekomst er een is van leven, gerechtigheid en relatie.

De dag des Heren

Het Boek Openbaring, dat bijzonder populair is voor eindtijdinterpretaties, begint met een tijdelijke opdracht. John doet verslag:

“Ik was in de Geest op de dag des Heren.”
Openb. 1:10

Johannes had een visioen over een tijd die hij “de dag des Heren” noemt. In de profeten en ook in het Nieuwe Testament lezen we herhaaldelijk over de “Dag des Heren”. Hier zijn de woorden omgekeerd, alsof de nadruk ligt op de Heer van deze dag. Het gaat over Hem, Christus, de terugkerende Messias.

De verwijzing naar de Dag des Heren kan nu als informatie worden beschouwd. Zien we de dag des Heren aankomen? Als we er niet middenin zitten, liever niet als we Paulus hier willen volgen:

“Over tijden en termijnen, broeders, is het niet nodig jullie te schrijven; want jullie weten zelf goed dat de dag van de Heer komt als een dief in de nacht. En wanneer zij zeggen: “Vrede en veiligheid,” dan komt het verderf onverwachts voor hen, zoals de weeën voor een zwangere vrouw, en zij zullen er in geen geval aan ontkomen.”
1Thess 5,1-3

Als een dief in de nacht! Dit laat niet veel planning toe. Deze dag van de Heer, met alle oordelen en met de vestiging van het Messiaanse koninkrijk, komt onverwacht. Wanneer die dag aanbreekt, gebeuren er veel dingen snel, zoals Johannes meldt: “Openbaring van Jezus Christus, die God hem gegeven heeft om zijn slaven te tonen, wat met spoed moet gebeuren” (Openb. 1:1).

Maar degenen die apocalyptische scenario’s vanuit de Bijbel rechtvaardigen, verwijzen graag naar de volgende verzen uit 1 Tessalonicenzen. Daarin schrijft Paulus:

“Maar jullie, broeders, zijn niet langer in de duisternis, zodat de dag jullie als een dief kan overvallen; want jullie zijn allen zonen van het licht en zonen van de dag. Wij behoren noch tot de nacht noch tot de duisternis.”
1Thess 5,4-5

De eerste uitspraak van Paulus is nu omgedraaid, dat de dag ons niet als een dief kan overvallen. Met andere woorden: We kunnen erachter komen wanneer het allemaal plaatsvindt! In deze interpretatie gaat echter helaas verloren dat het Paulus niet gaat om het ongedaan maken van zijn eerdere woorden, maar dat het hem gaat om het bijbrengen van een gezonde geestelijke oriëntatie aan de gelovigen in Thessalonica.

Paulus legt uit dat de dag van de Heer komt “als een dief in de nacht”. Daarom komt deze dag als een verrassing. Maar de gelovigen behoren niet tot de nacht en kunnen daarom “waken en nuchter zijn”. Dit betekent niet dat ze plotseling kunnen weten wanneer alles zal plaatsvinden, maar ze kunnen op zijn minst positief wachten op het verdwijnen van de nacht en het aanbreken van de dag.

“Maar omdat we zonen van de dag zijn, laten we nuchter zijn en de wapenrusting van geloof en liefde aantrekken, met de helm die de verwachting van het heil is.”
1Thess 5,8

Geloof en liefde en verwachting vormen ons begrip (vgl. 1Cor 13,13). Dit is wat een nuchtere en waakzame geloofshouding onderscheidt. Dus geen speciale effecten, geen “zien en voelen”. In plaats daarvan heeft Paulus de Tessalonicenzen al als volgt verlicht:

“Maar laat de Heer u vermeerderen en overvloeien in liefde tot elkaar en tot allen, zoals ook wij het u betonen, om uw harten te versterken, opdat zij onberispelijk zijn voor onze God en Vader in heiligheid zijn in de tegenwoordigheid van onze Heer Jezus, met al zijn heiligen.”
1Thess 3,12-13

Als aanmoediging schrijft Paulus:

“Want God heeft ons niet apart gezet voor toorn (vgl. 1Th 1:10), maar voor de toe-eigening van het heil door onze Heer Jezus Christus, die voor ons gestorven is, opdat wij, of wij nu waken of sluimeren, tegelijk met Hem leven. Spreek daarom tot elkaar, en bouw elkaar op, zoals u ook doet.”
1Thess 5,9-11

Of we nu wakker zijn of slapen! Vrijgevig zijn we ingebed in de genade van God. We zijn niet afhankelijk van wat er komt, hoe het komt, wanneer het komt. We zijn afhankelijk van Hem, niet van profetieën. Paulus schrikt de gemeente niet af met speculatieve fantasieën, maar consolideert de gemeenten in liefdevolle nuchterheid voor vandaag.

Mag je niet tolken?

Natuurlijk moet je interpreteren. We moeten zelfs tolken. Iedereen interpreteert deze wereld op zijn eigen manier. Het lijkt mij een innerlijke noodzaak om ons in de wereld te kunnen bewegen. Geen enkele interpretatie is foutloos, zelfs mijn interpretatie niet. Dit betekent niet dat het ongeldig is, maar eerder dat het beperkt is, volledig onvolmaakt, de uitdrukking van een zeer reëel geschil, zonder enige aanspraak op absoluutheid. Ik worstel als mens en ik worstel als gelovige met de realiteit die ik zou willen bevatten. Zal het lukken? Ik probeer daar altijd aan te denken.

In plaats van speculaas

Denken beschermt je niet tegen het maken van fouten. YouTube is niet altijd doelgericht. Aan de andere kant zijn er nuchtere, bewezen en verstandige denkmethoden. Ze helpen ons verkeerde conclusies te vermijden en concrete oplossingen te ontwikkelen voor actuele uitdagingen. Dit maakt de wereld niet minder complex, maar het helpt wel om de complexiteit te beheersen.

We kunnen de antwoorden die we vinden op de complexiteit van deze wereld ook zien als op behoeften gebaseerde persoonlijke oplossingen die een functie vervullen. Ze willen ons helpen onze weg te vinden in deze wereld. Welke oriëntatie heb jij gevonden en welke oriëntatie heb ik gevonden? Er is genoeg ruimte om hierover te discussiëren zonder in een loopgravenoorlog terecht te komen.

Paulus schreef in deze zin:

“Maar let op de zwakken in het geloof, maar niet op het oordeel van de gevolgtrekkingen. De ene persoon denkt dat hij alles kan eten, maar de zwakke eet alleen groenten. Wie alles eet, veracht niet wie niet alles eet; en wie niets eet, veroordeelt niet wie het eet. Want God zorgde voor hem. Wie ben jij om te oordelen over een buitenlandse huisslaaf? Voor zijn eigen Heer staat hij of valt hij; maar hij zal staande worden gehouden, want zijn Heer is machtig om hem staande te houden.”
Rom 14:1-4

Conclusie

Hartelijk dank als je deze lange post tot hier hebt gelezen. Hoe zie jij je wereld na deze post? Wat heeft meer aandacht nodig?